Kuntillet ‘Ajrud – punkt zwrotny w interpretacji historii Izraela i Judy?

Janusz Lemański

doi:10.36124/rt.2023.09

Opublikowane: 2023-12-221

Tom 65 Nr 2 (2023)

Kuntillet ‘Ajrud – punkt zwrotny w interpretacji historii Izraela i Judy?

Janusz Lemański

https://orcid.org/0000-0002-1512-997X

https://doi.org/10.36124/rt.2023.09

Abstrakt

Kuntillet ‘Ajrud dostarcza nam wiele intersujących danych na temat religii starożytnego Izraela oraz jego historii. W artykule akcent położony jest znaczenie tego stanowiska archeologicznego dla tej ostatniej. W świetle danych płynących z tekstów znalezionych w tym miejscu przedstawiona jest popularna dziś teza o potencjalnym politycznym uzależnieniu Judy od królestwa Izraela przez cały okres istnienia tego ostatniego. Autor nie uważa, aby te dane były wystarczające do jej udowodnienia, ale zgadza się z tym, że mogą one stanowić przyczynek do dalszej dyskusji nad tą hipotezą.

Słowa kluczowe:

Kuntillet ‘Ajrud, Izrael i Juda, monarchia, zależność, Dawid

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Lemański, J. (2023). Kuntillet ‘Ajrud – punkt zwrotny w interpretacji historii Izraela i Judy?. Rocznik Teologiczny, 65(2), 187–197. https://doi.org/10.36124/rt.2023.09

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Finkelstein, Israel. 1988. The Archaeology of the Israelite Settlement. Jerusalem: Israel Exploration Society.

Finkelstein, Israel, i Eli Piasetzky. 2008. „The Date of Kuntillet ‘Ajrud: The C14 Perspective.” Tell Aviv 35: 175-185. DOI: https://doi.org/10.1179/tav.2008.2008.2.175

Finkelstein, Israel. 2013. The Forgotten Kingdom. The Archaeology and History of Northern Israel (Ancient Near East Monographs 5). Atalanta: Society of Biblical Literature

Fischer, Georg. 2005. Jeremia 26-52 (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament). Freiburg/Basel/Wien: Herder.

Frevel, Cristian. 2019. Geschichte Israels. Wydanie 2. Stuttgart: Kohlhammer. DOI: https://doi.org/10.17433/978-3-17-035421-0

Frolov, Sege. 2007. „Ephrathah, Ephrathites.” W The New Interpreter’s Dictionary of the Bible. Red. Katharine Doob Sakenfeld, tom 2. Nashville: Abingdon Press: 283-284.

Görg, Martin. 1991. „Efrata.” W Neues Bibel-Lexikon. Red. Martin Görg, Bernhard Lang, tom 1. Zürich: Benziger: 474.

Goldingay, John. 2021. The Book of Jeremiah (The New International Commentary on the Old Testament). Grand Rapids: Eerdmans.

Gertz, Jan C., red. 2010. Grundinformation Altes Testament. Wyd. 4. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Hallo, William W., red. 2003. The Context of Scripture. Tom 2. Leiden/Boston: Brill.

HI: Dobbs-Allsopp, Frederick W., i Jimy Jack M. Roberts, Choon-Leong Seow, Richard. E. Whitaker, red. 2005. Hebrew Inscriptions. Text from the Biblical Period of the Monarchy with Concordance. New Haven/London: Yale University Press.

Lemański, Janusz. 2014. Księga Rodzaju rozdziały 11,27-36,43 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament I/2). Częstochowa: Wydawnictwo św. Pawła.

Lemański, Janusz. 2021. Narodziny Izraela. Szkice historyczno-biblijne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US.

Meshel, Ze’ev. 1992. „Kuntillet ‘Ajrud.” W The Anchor Bible Dictionary. Red. David Noel Freedman. Tom 4. New York: Doubleday: 103-109.

Rentz, Johannes, i Wolfgang Röllig, red. 1995. Handbuch der althebräischen Epigraphik. Tom 1. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellachaft.

Schmidt, Werner H. 2013. Das Buch Jeremia. Kapitel 21-52 (Das Alte Testament Deusch 21). Göttingen: Vandehoeck & Ruprecht. DOI: https://doi.org/10.13109/9783666512063

Schütte, Wofgang. 2012. „Wie wurde Juda israelisiert?” Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 124: 52-72. DOI: https://doi.org/10.1515/zaw-2012-0004

Schütte, Wolfgang. 2018. „Where there Israelites in ‘Judean Exile’?” Antiquo Oriente 6: 147-180.

Sergi, Omer. 2019. „Erzählung, Geschichten und Geschichte in den biblischen Überlieferungen von Enstehung der israelitischen Monarchie (1 Sam 9-2 Sam 5).” W Prophetie. Red. Imtraut Fischer, Juliana Claassens, 19-43. Stuttgart: Kohlhammer.

TUAT: Kaiser, Otto, red. 1988. Texte aus der Umwelt des Alten Testaments. Tom II (4). Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus.

TUAT NF: Janowski, Bernd, i Daniel Schwemer, red. 2011. Texte aus der Umwelt des Alten Testaments. Neue Folge. Tom 6: Grab, Sarg-, Bau- und Votivinschriften. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus.

Weippert, Manfred 2010. Historisches Textbuch zum Alten Testament (Grundrisse zum Alten Testament 10). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. DOI: https://doi.org/10.13109/9783666516931

Wyk, Koot van. 2017. „Kuntillet ‘Ajrud: A Case for Critical Revision.” International Journal of Research in Social Sciences and Humanities 7: 66-99. Dostęp 2023.01.18. https://www.academia.edu/35232192/Kuntillet_Ajrud_A_Case_for_Critical_Revision.

Zevit, Ziony. 2001. The Religion of the Ancient Israel. A Synthesis of Parallactic Approaches. London: Continuum 2001.