Metoda egzegetyczna Orygenesa a szkoły katechetyczne w Aleksandrii i Cezarei

Rafał Leszczyński

doi:10.36124/rt.2024.13

Opublikowane: 2024-11-181

Tom 66 Nr 2 (2024)

Metoda egzegetyczna Orygenesa a szkoły katechetyczne w Aleksandrii i Cezarei

Rafał Marcin Leszczyński

https://orcid.org/0000-0002-5936-3506

https://doi.org/10.36124/rt.2024.13

Abstrakt

W artykule przedstawiony został związek pomiędzy egzegezą Pisma Świętego uprawianą przez Orygenesa a sposobem zorganizowania przez niego szkół w Aleksandrii i Cezarei. Podział uczniów na grupy, który miał miejsce w szkołach prowadzonych przez Orygenesa, odpowiadał wyróżnionym przez niego trzem warstwom znaczeniowym Pisma Świętego: sensowi cielesnemu (dosłownemu), psychicznemu (moralnemu) oraz duchowemu (alegorycznemu i filozoficznemu). Zwieńczeniem edukacji w didaskaleionach Orygenesa było osiągnięcie szczebla, na którym najlepsi uczniowie poznawali duchowy sens Biblii, ucząc się alegorycznej egzegezy Pisma, czyli de facto jej interpretacji w świetle filozofii greckiej (neoplatońskiej). Głównym celem szkół Orygenesa było więc wykształcenie chrześcijańskich filozofów.

Słowa kluczowe:

Orygenes, Biblia, egzegeza, alegoreza, filozofia, edukacja

Inne teksty tego samego autora

Rafał Marcin Leszczyński, Metoda egzegetyczna Orygenesa a szkoły katechetyczne w Aleksandrii i Cezarei , Rocznik Teologiczny: Tom 66 Nr 2 (2024)

Podobne artykuły

Rafał Marcin Leszczyński, Metoda egzegetyczna Orygenesa a szkoły katechetyczne w Aleksandrii i Cezarei , Rocznik Teologiczny: Tom 66 Nr 2 (2024)

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Leszczyński, R. (2024). Metoda egzegetyczna Orygenesa a szkoły katechetyczne w Aleksandrii i Cezarei. Rocznik Teologiczny, 66(2), *69-*90. https://doi.org/10.36124/rt.2024.13

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bednarek, Tomasz. 2020. „Alegoryczna interpretacja historii Abrahama. Analiza III, IV i VI homilii o Księdze Rodzaju Orygenesa.” Biblica et Patristica Thoruniensia 13 (3): 263-276.

Bielawski, Krzysztof. 1998. „Wstęp.” W Grzegorz Cudotwórca, Mowa pochwalna na cześć Orygenesa oraz List Orygenesa do Grzegorza. Tłum. Stanisław Kalinkowski, Katarzyna Augustyniak, 3-32, Kraków: WAM.

CCL 78/2: Corpus Christianorum. Series Latina. 1958. Red. Morin Germain. Tom 78/2. Turnhout: Brepols.

Crouzel, Henri. 2004. Orygenes. Tłum. Janusz Margański. Kraków: WAM.

Czuj, Jan. 1950. „Szkoła Orygenesa.” Ateneum Kapłańskie 53 (2): 114-129.

Domaradzki, Mikołaj. 2010. „Platońskie inspiracje Orygenesowej hermeneutyki.” Przegląd Filozoficzny 19 (2): 133-151.

Domaradzki, Mikołaj. 2011. „Między alegorią a typologią. Uwagi o hermeneutyce Orygenesa.” Przegląd Religioznawczy 1 (239): 17-27.

Dujarier, Michel. 1990. Krótka historia katechumenatu. Tłum. Amelia Świeykowska, Urszula Grajczak. Poznań: W drodze.

Dyk, Stanisław. 2020. „Aktualność homilii Orygenesa we współczesnym przepowiadaniu.” Vox Patrum 75: 139-162.

Gensler, Marek. 2020. „Chrześcijański neoplatonizm. Synteza duchowych tradycji Wschodu i Zachodu.” W Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi (Bibliotheca Philosophica 6). Red. Janusz Maciaszek, 303-314. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kot, Stanisław. 2010. Historia wychowania. Tom 1: Od starożytnej Grecji do połowy wieku XVIII. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Królikowski, Janusz. 2018. „Orygenes i hebrajski tekst Pisma Świętego.” Vox Patrum 38 (69): 393-404.

Langkammer, Hugolin. 1993. „Historia interpretacji Nowego Testamentu.” Roczniki Teologiczne 40 (1): 79-95.

Leszczyński, Rafał Marcin. 2016. „Neoplatoński Bóg Orygenesa.” Przegląd Filozoficzny 25 (2): 415-423.

Litak, Stanisław. 2008. Historia wychowania. Tom 1: Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Kraków: WAM.

Mrugalski, Damian. 2018. „Bóg niezdolny do gniewu. Obrona apathei Boga w teologii aleksandryjskiej: Filon, Klemens i Orygenes.” Verbum Vitae 33: 279-314.

Mrugalski, Damian. 2017. „Metamorfozy platońskiej «metafory słońca» (Respublica 509B) w hetero- i ortodoksyjnej teologii (I-III w.): gnostycyzm, Klemens z Aleksandrii i Orygenes.” Vox Patrum 37 (68): 21-58.

Murawski, Roman. 2011. Historia katechezy. Cz. 1: Katecheza w pierwszych wiekach. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.

Orygenes. 1995. Duch i ogień. Red. Stanisław Kalinkowski, tłum. z języka grec. i łac. Stanisław Kalinkowski, Katarzyna Augustyniak, tłum. z języka niem. Wincenty Myszor. Kraków: Wydawnictwo M.

PG 10: Patrologia Graeca. 1857. Red. Jacques Paul Migne. Tom 10. Parisiis.

PG 11: Patrologia Graeca. 1857. Red. Jacques Paul Migne. Tom 11. Parisiis.

PG 12: Patrologia Graeca. 1862. Red. Jacques Paul Migne. Tom 12. Parisiis.

PG 13: Patrologia Graeca. 1862. Red. Jacques Paul Migne. Tom 13. Parisiis.

Pietras, Henryk. 2001. Orygenes. Kraków: WAM.

Simonetti, Manlio. 2000. Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej. Tłum. Tomasz Skibiński. Kraków: WAM.

Słomka, Jan. 2003. „Starotestamentalne przymierza w interpretacji Orygenesa.” Verbum Vitae 4: 213-226.

Słomka, Jan. 2003. „Teologiczne podstawy egzegezy Orygenesa i jej aktualność.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 36 (2): 477-489.

Spyra, Marek. 1986-1987. „Elementy teologii chrzcielnej w czwartej i piątej homilii Orygenesa do Księgi Jozuego.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 19-20: 41-64.

Turzyński, Piotr. 2015. „Antropologia trychotomiczna Orygenesa.” Vox Patrum 35 (63): 1-12.

ŹMT 1: Orygenes. 1996. O zasadach (Źródła Myśli Teologicznej 1). Red. Anna Papierzowa, tłum. Stanisław Kalinkowski. Kraków: WAM.

ŹMT 10: Orygenes. 1998. Komentarz do Ewangelii według Mateusza (Źródła Myśli Teologicznej 10). Red. Emil Stanula, tłum. Katarzyna Augustyniak. Kraków: WAM.

ŹMT 11: Grzegorz Cudotwórca. 1998. Mowa pochwalna na cześć Orygenesa oraz List Orygenesa do Grzegorza (Źródła Myśli Teologicznej 11). Red. Krzysztof Bielawski, tłum. Stanisław Kalinkowski, Katarzyna Augustyniak. Kraków: WAM.

ŹMT 16: Orygenes. 2000. Homilie o Księgach Izajasza i Ezechiela (Źródła Myśli Teologicznej 16). Red. Adam Bandura, tłum. Stanisław Kalinkowski. Kraków: WAM.

ŹMT 32: Orygenes-Hieronim. 2004. Homilie o Księdze Psalmów (Źródła Myśli Teologicznej 32). Red. Adam Bandura, tłum. Stanisław Kalinkowski. Kraków: WAM.

ŹMT 64: Orygenes. 2012. Homilie o Księdze Rodzaju; Homilie o Księdze Wyjścia. Tłum. Stanisław Kalinkowski (Źródła Myśli Teologicznej 64). Kraków: WAM.

ŹMT 69: Orygenes. 2013. Homilie o Księdze Kapłańskiej (Źródła Myśli Teologicznej 69). Tłum. Stanisław Kalinkowski. Kraków: WAM.

ŹMT 70: Euzebiusz z Cezarei. 2013. Historia kościelna, tekst grecki i polski (Źródła Myśli Teologicznej 70). Red. Henryk Pietras, tłum. Agnieszka Caba na podstawie tłum. Arkadiusza Lisieckiego. Kraków: WAM.

ŹMT 76: Orygenes. 2016. Homilie o Księdze Liczb (Źródła Myśli Teologicznej 76). Tłum. Stanisław Kalinkowski. Kraków: WAM.