Abstrakt

Studium ma na celu ukazanie cech charakterystycznych gnostyckiej interpretacji przekazów starotestamentowych na podstawie o fragmentów Apokalipsy Adama z pism z Nag Hammadi (NHC V,5, 64nn). Opowiadanie biblijne o „upadku Adama i Ewy” miało zasadnicze znaczenie dla gnostyków, gdyż odnosi się ono do centralnej kwestii pochodzenia i istoty ludzi. Koptyjska Apokalipsa Adama, która ma bardzo skomplikowaną historię powstania i przekazu tekstowego, przejmuje z opowiadania o Edenie zasadnicze wątki (stworzenie ludzi z ziemi, pożądanie, poznanie, wkroczenia Boga-Stworzyciela, śmiertelność), przekształcając je w typowy gnostycko-polemiczny sposób (nieuchronność zdarzeń, brak „upadku w grzech”, niszcząca ingerencja „złego” demiurga, uwolnienie ludzi). Przebieg prahistorii naznaczają motywy, których nie da się wyprowadzić z przekazu Księgi Rodzaju. Protagonista jest bowiem quasi-boską, doskonałą istotą, której pycha wywołuje śmiertelną interwencję gniewnego Boga, a dramat kończy się karą w „ciemności”. Źródłem jest z pewnością Ez 28, którego związek z opowiadaniem Rdz został już dawno zauważony. Porównanie „upadku” gnostyckiego Adama ze skargą proroka na „strącenie władców” pokazuje, że recepcja prahistorii w Apokalipsie Adama jest zależna od Ez 28,11-19LXX. To prowadzi do wniosku: Ez 28 jest podstawą, tekstem bazowym i mitologicznym substratem historii o pochodzeniu i upadku ludzi w Apokalipsie Adama.