Abstrakt

Dzisiejsza Perespa, to wieś położona w gminie Tyszowce, powiecie tomaszowskim, w województwie lubelskim. Swoimi korzeniami sięga co najmniej początków XVI wieku. Pierwsza informacja o tej wsi, mówiąca że była opuszczoną pochodzi z 1531 roku. Wiadomo, że funkcjonowała tam cerkiew prawosławna, która po raz pierwszy została odnotowana w 1570 roku. Działalność parafii prawosławnej potwierdzona jest przez dalszą cześć XVI wieku. Parafia unicka pw. św. Michała Archanioła była kontynuatorką parafii prawosławnej. Początkowo organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, zaś pod koniec XVIII wieku została włączona do protopopi z siedzibą w Grabowcu. Z analizy protokołów powizytacyjnych wynika, że świątynia w tej wsi była budowlą drewnianą, nie najgorzej zaopatrzoną w utensylia. Przy cerkwi była usytuowana dzwonnica i cmentarz. Parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, oraz różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Dla badanego okresu ustalono personalia siedmiu proboszczów i określono, że szacunkowa liczba parafian wahała się pomiędzy 300 a 375 duszami.