Dwie metody zespołowego przekładu Biblii. Na przykładzie Biblii Tysiąclecia (1965) i Biblii warszawskiej (1975)

Rajmund  Pietkiewicz

doi:10.36124/rt.2022.02

Opublikowane: 2023-05-291

Tom 64 Nr 1 (2022)

Dwie metody zespołowego przekładu Biblii. Na przykładzie Biblii Tysiąclecia (1965) i Biblii warszawskiej (1975)

Rajmund Pietkiewicz

https://orcid.org/0000-0002-1883-8720

https://doi.org/10.36124/rt.2022.02

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest metodom organizacji prac nad tłumaczeniami Biblii na język polski. Najpierw autor analizuje pod kątem organizacji prac najważniejsze polskie przekłady biblijne do połowy XX w. Wyodrębnia dwie
metody: indywidualną – gdy jest jeden tłumacz całej Biblii oraz zespołową – gdy tłumaczy grupa osób. Autor koncentruje się dalej na metodzie zespołowej, w której wyróżnia: metodę zespołowo-autorską – gdy za ostateczną
postać tekstu danej księgi odpowiada autor przekładu i metodę zespołowo -komisyjną – gdy odpowiedzialność za tekst przejmuje komisja. Różnicę w praktycznym stosowaniu obydwu metod autor pokazuje na przykładzie
Biblii Tysiąclecia (metoda zespołowo-autorska) i Biblii warszawskiej (metoda zespołowo-komisyjna). We wnioskach autor ukazuje różnicę między metodami, biorąc pod uwagę ich aspekt personalny, czasowy i konfesyj ny; pokazuje znaczenie obydwu metod dla ostatecznej formy tekstu oraz problematykę związaną z określeniem autorstwa przekładów.

Słowa kluczowe:

przekłady biblijne na język polski, Biblia Tysiąclecia, Biblia warszawska, Wydawnictwo Pallottinum, Biblijne i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Towarzystwo Biblijne w Polsce

Podobne artykuły

Jan Żak, Źródła do historii Biblii warszawskiej , Rocznik Teologiczny: Tom 60 Nr 2 (2018)

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pietkiewicz, R. (2023). Dwie metody zespołowego przekładu Biblii. Na przykładzie Biblii Tysiąclecia (1965) i Biblii warszawskiej (1975). Rocznik Teologiczny, 64(1), 27. https://doi.org/10.36124/rt.2022.02

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archutowski, Józef. 1937. „I Zjazd Biblistów polskich.” Przegląd biblijny 1 (1-2): 97-108.

Bardecki, Andrzej, i Augustyn Jankowski. 1969. „Drugie wydanie Biblii

Tysiąclecia (Rozmowa z o. Augustynem Jankowskim OSB, redaktorem naukowym Biblii).” Tygodnik Powszechny 23 (28): 1, 2.

Brückner, Aleksander. 1903. Literatura religijna w Polsce średniowiecznej.

Tom II. Pismo święte i apokryfy: Szkice literackie i obyczajowe. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Drzymała, Kazimierz. 1951. „Wpływ ks. Stanisława Grodzickiego T.J. na tłumaczenie «Biblii» ks. Jakuba Wujka T.J.” Polonia Sacra 4(1): 71-80.

Enholc-Narzyńska, Barbara, i Janusz Narzyński. 1966. The British and

Foreign Bible Society in Poland 1816-1966. Warszawa: Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne.

Enholc-Narzyńska, Barbara. 1996. „Dwie sylwetki ewangelickich tłumaczy Pisma Świętego. Ks. Prof. dr Jan Szeruda (1889-1962).

Ksiądz Profesor dr Karol Wolfram (1899-1965).” W Siła poselstwa.

Księga jubileuszowa w 75-lecie urodzin ks. prof. dr. hab. Witolda

Benedyktowicza, red. Edward Puślecki, Zbigniew Kamiński, Adam

Kleszczyński, 84-102. Warszawa: Pielgrzym.

Frankowski, Janusz. 1993. „Psałterz Dawidów z 1594 roku w przekładzie ks. Jakuba Wujka i jego znaczenie.” W Psałterz Dawidóww przekładzie ks. Jakuba Wujka z 1594 roku, transkrypcja, słowowstępne i komentarz Janusz Frankowski, 12-17. Warszawa: PAX.

Górski, Konrad. 1958. „Nowy Testament Scharffenbergera.” W Pismo

Święte w duszpasterstwie współczesnym, red. Eugeniusz Dąbrowski, 199-220. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Gronkowski, Witold. 1937. „Pierwszy zjazd polskich biblistów katolickich w Krakowie.” Ateneum kapłańskie 39 (5): 496-502.

Haberny, Iwona, i Augustyn Jankowski. 1997. „Rozmowa z o. Profesorem Augustynem Jankowskim OSB.” Ruch Biblijny i Liturgiczny 50 (1): 56-60.

Jankowski, Augustyn. 1972. „Jak powstała «Biblia Tysiąclecia»?” Biuletyn Ekumeniczny 16: 39-42.

Jankowski, Augustyn. 1975. „Z problematyki współczesnego przekładu

Pisma Świętego. Zasady – doświadczenia – perspektywy.” Studia Gnesnensia 1: 321-331.

Kłaczkow, Jarosław. 2010. Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1975. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Koziara, Stanisław. 2009. „Polszczyzna biblijna: W poszukiwaniu wzorca stylowego. Doświadczenia i współczesność.” W Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością (Teolingwistyka 6), red.

Stanisław Koziara, Wiesław Przyczyna, 19-33. Tarnów: Biblos.

Łuczak, Arleta. 2001. „Najstarszy polski drukowany przekład Nowego Testamentu pióra Stanisława Murzynowskiego (1551-1553).”W Nowy Testament w dziejach i kulturze Europy: 450. rocznica przekładu Nowego Testamentu przez Mikołaja Jakubicę na język dolnołużycki (Zielonogórskie Studia Łużyckie 3), red. Tomasz Jaworski, Wiesław Pyżewicz, 171-182. Zielona Góra: Wydawnictwo Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Manitius, Gustaw. 1902. „Nowe tłómaczenie (!) Nowego Testamentu na język polski.” Zwiastun Ewangeliczny 5 (1): 10-11.

Natoński, Bronisław. 1987. „Radzimiński (Radzymiński) Adrian.” W Polski słownik biograficzny. Tom XXX. Wrocław/Warszawa/Kraków/

Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich/Wydawnictwo PAN: 87-88.

Nicko-Stępień, Paulina. 2018. „Nowy Testament w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka z 1593 roku: Studium wykorzystania źródeł na przykładzie tekstów Piotrowych.” Rozprawa doktorska, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu.

Nicholson, Peter. 2018. „The Warsaw New Testament of 1881.Origins, Subsequent History, Contorversies. Part 2 (of 2).” The Polish Review 4: 56-90.

Niemczyk, Wiktor. 1965a. „Z Komisji Przekładu Pisma Św.” Kalendarz Ewangelicki 78: 71-76.

Niemczyk, Wiktor. 1965b. „Dziesięć lat istnienia.” Rocznik Teologiczny 7: 4-110.

Pietkiewicz, Rajmund. 2014. „Nowe «pilne weźrzenie» w biblijne przekłady Szymona Budnego.” W Abychmy w ten przekład pilnie weźrzeli: Wobec tłumaczenia tekstów dawnych, red. Alicja Bielak, 129-146. Warszaw: Uniwersytet Warszawski.

Pietkiewicz, Rajmund. 2015. Biblia Polonorum: Historia Biblii w języku polskim. Tom V. Biblia Tysiąclecia (1965-2015). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.

Pietkiewicz, Rajmund. 2016a. Biblia Polonorum: Historia Biblii w języku polskim. Tom I. Od początku do 1638 roku. Poznań: WydawnictwoPallottinum.

Pietkiewicz, Rajmund. 2016b. „Wkład opactwa benedyktynów tynieckich w powstanie Biblii Tysiąclecia.” W Biblia Tysiąclecia jako wyzwanie: Język – kultura – duchowość, red. Maciej Pawlik, 147-169. Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów.

Poplatek, Jan. 1951. „Obecny stan badań nad życiem Jakuba Wujka T.J.i program dalszej pracy.” Polonia Sacra 4 (1): 20-91.

Rothe, Hans. 2008. „Das polnische «Neue Testament» in Königsberg 1551/1552: Quellen und Wirkung.” W Des Neuen Testaments,aus dem Griechischen in die Polnische Sprache übersetzt und mit einer kurzen Auslegung erklärt von Stanislaw Murzynowski inKönigsberg in Preußen im Monat October 1551, Zweiter und letzterTeil: Geschichte und Brief der Apostel (Biblia slavica II: PolnischeBibeln 5/2), Hrsg. Hans Rothe, 573-606. Paderborn/München/Wien/Zürich: Ferdinand Schöningh.

Rubik, Tadeusz. 2018. „Czy Jakub Wujek znał angielski? «Nowy Testament» z 1593 roku i angielskie źródło jego paratekstu.” Pamiętnik Literacki 109 (4): 235-250.

Stach, Piotr. 1937. „Pierwszy zjazd biblistów polskich w Krakowie.”Collectanea Theologica 18 (3-4): 701-711.

Szeruda, Jan, tłum. 1934. Psalmy wybrane: Z hebrajskiego przełożył Ks.Jan Szeruda (wyd. z zasiłku Rady Wydziału Teologii EwangelickiejUniwersytetu Warszawskiego). Ustroń: A. Wałach.

Szeruda, Jan, tłum. 1937a. Księga Psalmów: Z języka hebrajskiego na nowo przełożona i z tłumaczeniem polskim z 1632 r. porównana.Warszawa: Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne.

Szeruda, Jan. 1937b. „Księga Psalmów. Uwagi do nowego przekładupolskiego z r. 1937.” Rocznik Teologiczny 2: 1-36.

Szeruda, Jan. 1938. „Amos. Prorok i proroctwo.” Rocznik Teologiczny3: 1-83.

Szeruda, Jan. 1952. „Projekt nowego przekładu polskiego Biblii.” Strażnica Ewangeliczna 7 (4): 34-42.

Szeruda, Jan, tłum. 1957. Księga Psalmów. Warszawa: Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne.