Różnice i podobieństwa w rycie pontyfikalnych nabożeństw w słowiańskiej i greckiej tradycji liturgicznej. Wybrane przykłady

Jerzy Pańkowski

doi:10.36124/rt.2024.21

Opublikowane: 2024-11-291

Tom 66 Nr 3 (2024)

Różnice i podobieństwa w rycie pontyfikalnych nabożeństw w słowiańskiej i greckiej tradycji liturgicznej. Wybrane przykłady

Jerzy Pańkowski

https://orcid.org/0000-0001-6748-6189

https://doi.org/10.36124/rt.2024.21

Abstrakt

Artykuł został poświęcony analizie różnic i podobieństw nabożeństw pontyfikalnych w tradycji słowiańskiej i greckiej. Badania zostały skoncentrowane na szatach liturgicznych biskupów oraz sposobu celebracji nieszporów, jutrzni i liturgii, z uwzględnieniem kapłańskiej i diakońskiej chirotonii. Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, że tradycja grecka jak i słowiańska w kwestii biskupiego ceremoniału podczas sprawowania nabożeństw prawosławnych nie różnią się co do swej istoty. Różnice dotyczą jednie kwestii drugorzędnych i wynikających z lokalnych tradycji. Obie strony mają tradycje bardziej starożytne i historycznie uzasadnione.

Słowa kluczowe:

liturgika, nabożeństwo pontyfikalne, szaty liturgiczne, tradycja słowiańska, tradycja grecka, różnice

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pańkowski, J. (2024). Różnice i podobieństwa w rycie pontyfikalnych nabożeństw w słowiańskiej i greckiej tradycji liturgicznej. Wybrane przykłady. Rocznik Teologiczny, 66(3), 561–587. https://doi.org/10.36124/rt.2024.21

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archieratikon. 2014. Athinai: ekdosis tes Apostolikes Diakonias tes Ekklisias tes Hellados.

Archijeratikon. 2011. Red. Soborowa Komisja Wydawnicza. Tłum. H. Paprocki. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.

Euzebiusz z Cezarei. 2013. Historia Kościelna. Tłum. Agnieszka Caba na podstawie tłumaczenia ks. Arkadiusza Lisieckiego. Opr. Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Goar, Jacques, 1647. Euvcolo,gion sive Rituale Graecorum complectens ritus et ordines divinae liturgiae. Paris: Apud Simeonem Piget.

Gregorius Decapolita. 1865. „Sermo historicus e division quam cum habuisset Saracensus quidam, credidit, et propter Jesum Christum martyrio affecctus suit”. W Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca, Volume 100, ed. Jacques-Paul Migne, 1201–1212, Paris: Paul Geuthner.

Ignacy Antiocheński. 2010. List do Kościoła w Smyrnie. W Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich. Wstępy i opracowanie ks. Marek Starowieyski, tłumaczenia Anna Świderkówna. Kraków: Wydawnictwo M. [dostęp 10.09.2024] https://docer.pl/doc/ev5c150.

Isidori Pelusiotae. 1860. „Epistula 136.” W Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca, Volume 100, ed. Jacques-Paul Migne, 272, Paris: Paul Geuthner.

Judakov, Maksim, 2013. „Porâdok upotrebleniâ archierejskoho omofora za Božestviennoj Liturgiei w Russkoj Cerkvi (Istoričeskij analiz)”. W Bogoslowskie Trudy 2013: 308–323.

Lampe, Geoffrey William Hugo. 1961–1968. A Patristic Greek Lexicon. Oxford: Oxford University Press.

Magruk, Adam ks. 2010. „Obrzęd przekazania „depozytu kapłana” w liturgicznej tradycji Kościoła prawosławnego.” W Rocznik Teologiczny 63 (3): 883–893.

Neselovskij, Afanasij Zaharovič. 1906. Činy hirotesij i hirotonij. Opyt istoriko-arheologičeskogo issledovaniâ. Kamenec-Podol´sk: Tipografiâ S.P. Kiržackogo.

Pańkowski, Jerzy abp. 2017. Nie zaniedbuj w sobie daru łaski… Rozważania o kapłaństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.

Paprocki, Henryk ks. 2010. Misterium Eucharystii. Kraków: WAM.

Pern-Arne, Bodin, 2016. „Vestments of a Russian Bishop. A Cultura Study”. W Szata liturgiczna, red. Adelajda Sielepin, Jarosław Superson, 87–108. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. DOI: https://doi.org/10.15633/9788374386029.06

Phoundules, Ioannes. 2006. „Paradosi kai ekseleksi ton hieron amphion.” Teletourgika themata 2: 173–184.

Ratzinger, Jozeph. 2012. Opera Omnia. Teologia liturgii. Lublin: KUL.

Schmemann, Aleksander. 1997. Eucharystia. Misterium Królestwa, Białystok: Orthdruk.

Skaballanovič, Mihail. 2011. Tolkovyj tipikon. Moskwa: Izdatielstvo Sretenskoho Monastyrâ.

Taft, Robert. 1975. The Great Entrance. A History of the Transfer of Gifts and other Preanaphoral Rites of the Liturgy of St. John Chrysostom (Orientalia Christiana Analecta 200). Roma: Pont. Institutum Studiorum Orientalum.

Tkačenko, Aleksandr. 2018. „Omofor.“ W Pravoslavnaâ Enciklopediâ, T. LII: Noj – Onufrij, pod red. Patriarha Moskovskogo i Vseâ Rusi Aleksiâ II, 684–685, Moskva: Cerkovno-Naučnyj centr Pravoslavnaâ Enciklopediâ.

Tofiluk, Jerzy. 2002. „Różnice w sprawowaniu świętej Liturgii w Lokalnych Kościołach prawosławnych.” Elpis IV (XV), 6 (19): 168–183.

Želtov, Michail. 2001. „Arhierejskoie bogosluženie.“ W Pravoslavnaâ Enciklopediâ, T. III: Anfimij – Afanasij, pod red. Patriarha Moskovskogo i Vseâ Rusi Aleksiâ II, 566–575, Moskva: Cerkovno-Naučnyj centr Pravoslavnaâ Enciklopediâ.

Želtov, Michail. 2003. „Arhierejskij Čyn Božestviennoj Liturgii: Istoriâ, Osobiennosti. Sootnoszenie z Ordynarnym („Ijerejskim”) Čynom.” Bogoslowskij Sbornik 2003: 207–240.