Laboratorium inkluzywnej różnorodności: Misja publiczna Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

Tadeusz Zieliński

doi:10.36124/rt.2025.24

Opublikowane: 2025-12-281

Tom 67 Nr 3 (2025)

Laboratorium inkluzywnej różnorodności

Tadeusz Zieliński

https://orcid.org/0000-0003-1195-0637

https://doi.org/10.36124/rt.2025.24

Misja publiczna Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

Abstrakt

W świetle przyjętego w Polsce i w Unii Europejskiej rozumienia publicznej misji uniwersytetu, działalność Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie może być postrzegana jako w satysfakcjonującym stopniu realizująca, a zarazem w specyficzny sposób ucieleśniająca cele, jakie społeczeństwo i państwo stawiają przed uczelnią wyższą. Na podstawie przeprowadzonych analiz należy przyjąć, że publiczna misja ChAT realizowana jest przede wszystkim w czterech wymiarach: kształcenia kadry dla mniejszościowych Kościołów chrześcijańskich; prowadzenia badań nad mniejszościami religijnymi, w tym nad ich pozycją w społeczeństwie i państwie; angażowania się w działania wspierające inkluzję społeczną i spójność społeczną w skali ponadlokalnej oraz prowadzenia działalności edukacyjnej i naukowej w obszarze nauk społecznych i humanistycznych. W toku tych działań – zarówno wewnątrz uczelni, jak i w jej aktywności zewnętrznej – ujawniają się i zyskują szerokie uznanie następujące wartości oraz związane z nimi kompetencje: wolność wyrażania odmienności, czyli wolność od uniformizacji, szacunek dla różnorodności, otwartość na dialog, solidarność, gotowość do współpracy w warunkach głębokiego pluralizmu religijnego, światopoglądowego, kulturowego i narodowego, tolerancja, tworzenie przestrzeni dla swobodnego poszukiwania prawdy, gotowość do kompromisu oraz poszukiwanie wspólnego minimum aksjologicznego. Wszystkie te wartości niewątpliwie mają charakter emancypacyjny, wzmacniając sprawczość członków wspólnoty akademickiej, w szczególności studentów wchodzących w dorosłość. Znaczenie etosu kształtowanego w tym kontekście – tego zespołu postaw oraz umiejętności potrzebnych do ich rozwijania – jest niezaprzeczalne dla dobrostanu społeczeństwa obywatelskiego, spójności społecznej oraz demokracji.

Słowa kluczowe:

autonomia uniwersytetu, edukacja międzykulturowa, ekumenizm, inkluzja społeczna, kapitał społeczny, misja publiczna uniwersytetu, pedagogika szkoły wyższej, pluralizm wyznaniowy i światopoglądowy, publiczna misja uniwersytetu, teologia akademicka, wolność akademicka

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Zieliński, T. (2025). Laboratorium inkluzywnej różnorodności: Misja publiczna Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Rocznik Teologiczny, 67(3), 569–600. https://doi.org/10.36124/rt.2025.24

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Akty prawne rangi ustawowej

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319, z 2006 r. Nr 200, poz. 1471, z 2009 r., Nr 114, poz. 946.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej, Dz. U. z 1928 r. Nr 38 poz. 363.

Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1936 r. Nr 30 poz. 240.

Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1936 r. Nr 30 poz. 241.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1966.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, t.j. Dz. U. z 2023 poz. 265.

Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 544.

Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 509.

Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 483.

Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 85.

Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1874.

Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2616.

Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 51.

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1798.

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 8.

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 47.

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 13.

Ustawa z dnia 16 marca 2000 r. o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1365.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1571, 1871, 1897, z 2025 r. poz. 619, 620, 621, 622, 1162.

Inne akty prawne

„Statut Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z dnia 12 grudnia 2024 r.” 2024. Dostęp: 2025.09.30. https://bip.chat.edu.pl/images/Dokumenty/Uchwaly%20Senatu/2024_Uchwaly%20Senatu/Statut%20ChAT%20z%20dnia%2012%20grudnia%202024.pdf.

Literatura

Ambroży, Marek, red. 2004. 50 lat Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie.

Bilewicz, Michał (2019). „Uniwersytet różnorodny politycznie i kulturowo, czyli jak wspiąć się na naukowe szczyty. W Uniwersytet XXI wieku. Między uniwersytetem Humboldta a uniwersytetem badawczym. Red. Jan M. Brzeziński, Tadeusz Wallas, 49–63). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Brzozowski, Wojciech. 2014. „Konstytucyjna wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników.” W Prawo nauki. Zagadnienia wybrane. Red. Aleksander Jakubowski, Aleksandra Wiktorowska, 25–45. Warszawa: LexisNexis.

Charkiewicz, Jarosław, red. 2022. Uczelnia dialogu. Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.

Gastpary, Woldemar. 1974. „Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego.” Rocznik Teologiczny 16: 5–51.

Jaspers, Karl 2017. Idea uniwersytetu. Tłum. Wojciech Kunicki. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Karski, Karski. 2007. Od Edynburga do Porto Alegre. Sto lat dążeń ekumenicznych. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.

„Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów w sprawie Europejskiej strategii na rzecz szkół wyższych.” eur-lex.europa.eu Dostęp: 2025.09.20. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52022DC0016

Lenczewski, Mikołaj. 1992. Studium teologii prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1925–1939. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie.

Maciuszko, Janusz T. 2004. „Dzieje ChAT w latach 1954–1966.” W 50 lat Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Red. Marek Ambroży, 9–29. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.

„Magna Charta Universitatum.” 1988. Dostęp: 2025.09.20. https://www.magna-charta.org/magna-charta/en/magna-charta-universitatum/mcu-1988.

Milerski, Bogusław. 2017. „Teologia między normatywnością konfesyjną a wolnością badań naukowych.” W 200 lat teologii uniwersyteckiej w Warszawie. Red. Magdalena Butkiewicz, Jakub Slawik, Jarosław A. Sobkowiak, 191–199. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Nowak, Witold M. 2012. „Idea uniwersytetu wobec nowej sytuacji kulturowej.” W Idea uniwersytetu dziś. Perspektywa filozoficzna. Red. Magdalena Żardecka-Nowak, Jadwiga Skrzypek-Faluszczak, 67–80. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Nowakowska-Siuta, Renata. 2018. Romantyczny i pragmatyczny. Idea niemieckiego uniwersytetu neohumanistycznego i jej społeczne rekonstrukcje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.

Orazani, Nima S., i Katherine J. Reynolds, Harry Osborne,. 2023. „What works and why in interventions to strengthen social cohesion. A systematic review.” Journal of Applied Social Psychology 53 (10): 938–995.

Pańkowski, Jerzy. 2024. „Sprawozdanie Rektora z działalności (z realizacji strategii rozwoju) Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie za kadencję w latach 2020–2024 (czerwiec 2024).” W https://chat.edu.pl/app/uploads/2025/03/sprawozdanie_rektora_z_realizacji_strategii_rozwoju_na_bip.pdf (Dostęp: 2025.09.20).

Putnam, Robert D. 2007. „E Pluribus Unum. Diversity and community in the 21st century. The 2006 Johan Skytte Prize Lecture.” Scandinavian Political Studies 3: 137–174.

Sowa, Kazimierz Z. 2014. Ponadczasowość i autonomia vs przedsiębiorczość uniwersytetu. W Dostojny uniwersytet? Red. Anna Śliż, Marek A. Szczepański, 119–139. Warszawa: Oficyna Naukowa.

„Strategia rozwoju Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie w latach 2024–2028 (załącznik do uchwały nr 1/2024 Senatu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z dnia 25 stycznia 2024 r. w sprawie przyjęcia strategii rozwoju Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie w latach 2024–2028.” 2024. W https://bip.chat.edu.pl/images/Dokumenty/Uchwaly%20Senatu/2024_Uchwaly%20Senatu/2024_01_25_Uchwala%20nr%201_w%20sprawie%20przyjecia%20strategii%20Akademii.pdf (dostęp: 2025.09.20).

Twardowski, Kazimierz. 1933. O dostojeństwie uniwersytetu. Poznań: Uniwersytet Poznański.

Sztumpka, Piotr 2019. „Misja uniwersytetu dzisiaj.” W Uniwersytet XXI wieku. Między uniwersytetem Humboldta a uniwersytetem badawczymi. Red. Jan M. Brzeziński, Tadeusz Wallas, 23–31. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Walencik, Dariusz. 2008. „Status prawny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.” Studia z Prawa Wyznaniowego 11: 99–117.

Zieliński, Tadeusz J. 2012. „Utworzenie Wydziału Pedagogicznego ChAT.” Studia z Teorii Wychowania 2 (5): 9–18.

Zieliński, Tadeusz J. 2014. „Regulacja sytuacji prawnej związków wyznaniowych.” W Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć. Red. Artur Mezglewski, 360–365. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Zieliński, Tadeusz J. 2018. „Seminaria duchowne, seminaria i szkoły teologiczne nierzymskokatolickie w prawie polskim.” Rocznik Teologiczny 60 (4): 629–656.

Zieliński, Tadeusz J. 2019. „Konstytucyjna regulacja kształcenia, wychowania i nauki w Polsce.” W Odwaga odpowiedzialności. Demokratyczne przemiany życia społecznego w refleksji pedagogicznej. Red. Renata Nowakowska-Siuta, Tadeusz J. Zieliński, 52–67. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.

Żłobicki, Wiktor. 2006. „Podmiotowość człowieka jako podstawa edukacji akademickiej.” W Problemy edukacji w szkole wyższej. Red.