Oralność oraz wolność wyboru jako kluczowe determinanty w polskiej kulturze oraz dyskursie ewangelikalnym: wybrane wnioski z badania terenowego

Magdalena Grabowska

doi:10.36124/rt.2022.09

Published: 2023-05-291

Vol. 64 No. 1 (2022)

Oralność oraz wolność wyboru jako kluczowe determinanty w polskiej kulturze oraz dyskursie ewangelikalnym: wybrane wnioski z badania terenowego

Magdalena Grabowska

https://orcid.org/0000-0002-6626-1671

https://doi.org/10.36124/rt.2022.09

Abstract

Chrześcijaństwo ewangelikalne należy w Polsce do rzadkości. Jak podaje Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, w 2018 roku w Polsce 90% populacji (32,460,984) stanowiły osoby wyznania rzymskokatolickiego. Z kolei osób deklarujących przywiązanie do nurtu ewangelikalnego było zaledwie około 74,000 (Główny Urząd Statystyczny 2021). Jako członkini Kościoła Baptystycznego dostrzegłam obecność mechanizmów rządzących komunikacją w tej społeczności. Podjęłam się badania nad rolą oraz znaczeniem mowy w życiu tej społeczności. Zdałam sobie sprawę, że stanowi ona kluczowy czynnik determinujący przebieg nabożeństwa oraz inne działania o charakterze religijnym podejmowane przez członków Kościoła. Warte podkreślenia jest to, że środki wizualne takie jak gesty, symbole czy ubiór stanowią istotny element nadający charakter nabożeństwom, a także podtrzymujący poczucie tożsamości uczestników życia religijnego w Kościele rzymskokatolickim. W rezultacie dociekań o charakterze etnograficznym doszłam do przekonania, że istotnymi wyznaczniami komunikacji ewangelikalnej są: oralność, wolność wyboru, spontaniczność, wyobraźnia oraz relacyjność.

Keywords:

culture, discourse, evangelicalism, freedom of choice, orality, Poland

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF

Citation rules

Grabowska, M. (2023). Oralność oraz wolność wyboru jako kluczowe determinanty w polskiej kulturze oraz dyskursie ewangelikalnym: wybrane wnioski z badania terenowego. Theological Yearbook, 64(1), 273. https://doi.org/10.36124/rt.2022.09

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bebbington, David W. 2005. "Evangelicalism in Modern Britain. A History from 1730’s to 1890’s." London and New York: Routledge.

"Bible Study Tool." N.d. Dostęp 18 lipca 2021. https://www.biblestudytools.com/lexicons/hebrew/nas/dabar.htm.

Borowik, Irena. 1996. "Religia we współczesnych społeczeństwach. Instytucjonalizacja a prywatność." W Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, red. Irena Borowik i Witold Zduniewicz, 17-33. Kraków: Nomos.

Cohen, Anthony. 2001. "The symbolic construction of community." London and New York: Routledge.

Cohen, Anthony. 2003. "Wspólnoty znaczenia." W Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. Zbigniew Pasek, Ewa Nowicka, 192-215. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.

Coleman, Linda. 1980. "The Language of Born-Again Christianity." The Annual Proceedings of the Berkley Linguistic Society: 133-142.

Chudzik, Anna. 2002. "Mowne zachowania magiczne w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym." Kraków: Universitas.

Dale, Robert W. 1889. "The Old Evangelicalism and the New." London: Hodder and Stoughton.

Edmonson, Munro. 1971. Lore: An Introduction to the Science of Folklore and Literature. New York: Holt, Rinethart & Winston.

Główny Urząd Statystyczny. 2021. Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej (Statistical Yearbook of the Republic of Poland). Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Goody, Jack, and Watt, Ian. 1968. "The consequences of literacy." In Literacy in Traditional Societies, edited by Jack Goody, 27-84. Cambridge: Cambridge University Press.

Grabowska, Magdalena. 2017. Komunikacja oknem na kulturę. Wspólnota dyskursu kulturowym wymiarem funkcjonowania społeczności ewangelikalnej. Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Greinacher, Norbert. 1966. Die Kirche in der städtischen Gesellschaft. Soziologische und theologische Überlegungen zur Frage der Seelsorge in der Stadt. Mainz: Matthias-Grünewald-Verlag.

Hutchinson, Mark, and John Wolffe. 2012. A Short History of Global Evangelicalism. New York: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139019811

"Krajowa Konferencja Kościoła." Accessed 20 July 2021. https://baptysci.pl/kosciol/krajowa-konferencja.

Krzemińka, Dorota. 2012. Język i dyskurs osób z niepełnosprawnością intelektualną. Kraków: Impuls.

Luria, Aleksandr Romanovich. 1976. Cognitive Developments: Its Cultural and Social Foundations, edited by Michael Cole, trans. by Martin Lopez-Morillas and Lynn Solotaroff. Cambridge, Mass/London: Harvard University Press.

Modnicka, Noemi. 2009. "«Nie jestem z tego świata» – czyli o osobliwościach mowy protestantów ewangelikalnych." In Protestancka Kultura Słowa, edited by Zbigniew Pasek, 212-226. Kraków: Nomos.

Modnicka, Noemi. 2013. Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.

Ollivier, Bruno. 2010. Nauki o komunikacji. Teoria i praktyka, trans. Iwona Piechnik. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Ong, Walter. 1967. The Presence of the Word. New Haven/London: Yale University Press.

Ong, Walter. 2012. Orality and Literacy. The Technologizing of the Word. 30th Anniversary edition. London and New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203103258

Parry, Milman. 1928. L'Epithète traditionelle dans Homère. Paris: Société Editrice Les Belles Lettres.

Pasek, Zbigniew. 1997. "Recepcja nowych idei ewangelicznych w Polsce." Studia Religiologia 30: 102-112.

Pasek, Zbigniew. 2004a. Topika zbawienia w polskich kancjonałach ewangelikalnego protestantyzmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pasek, Zbigniew. 2004b. "Wspólnoty ewangelikalne we współczesnej Polsce." In Ewangeliczny Protestantyzm w Polsce u progu XXI stulecia, edited by Tadeusz J. Zieliński, 14-49. Warszawa-Katowice: Credo.

Piggin, Stuart. 1996. Evangelical Christianity in Australia: Spirit World and World. Melbourne: Oxford University Press.

Piwowarski, Władysław. 1996. "Od 'Kościoła ludu' do 'Kościoła wyboru'." In Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, edited by Irena Borowik and Witold Zduniewicz, 10-16. Kraków: Nomos.

"Rada Kościoła Chrześcijan Baptystów." Accessed 20 July 2021. https://baptysci.pl/kosciol/radakosciola

Rambo, Lewis R. 1993. Understanding Religious Conversion. New Haven and London: Yale University Press.

Saussure, Ferdinand de. 1959. Course in General Linguistics, trans. by Wade Baskin, edited by Charles Bally and Albert Sechehaye, in collaboration with Albert Reidlinger. New York: Philosophical Library. DOI: https://doi.org/10.2307/538001

Schütz, Alfred. 2008. O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, trans. Barbara Jabłońska. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Tambiah, Stanley, J. 1968. “The magical power of words.” Man 3 (2): 175-208. DOI: https://doi.org/10.2307/2798500

Wójcicka, Marta. 2013. “Oralność w kulturze.” Accessed 27 July 2021. http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/46023/oralnosc_w_kulturze.pdf.

Zieliński, Tadeusz. 2014. Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religinej. Katowice: Credo.