Inkluzyjna ‘świętość’: wybrane zagadnienia eklezjologii i soteriologii płockiego nurtu w mariawityzmie

Tomasz Dariusz Mames

doi:10.36124/rt.2023.23

Published: 2024-02-221

Vol. 65 No. 3 (2023)

Inclusive ‘Holiness’: Selected Issues of Ecclesiology and Soteriology in the Mariavite Old Catholic Church

Tomasz Dariusz Mames

https://orcid.org/0000-0001-7218-5161

https://doi.org/10.36124/rt.2023.23

Abstract

The text concerns the inclusive approach to the issue of holiness in two aspects of Mariavite theological reflection: ecclesiology and soteriology. The starting point for the considerations is to show holiness as an ecumenically important but also sensitive issue. The Mariavite understanding of the concept of holiness is also presented, as well as the proposed model of hagiomemory, touching the borderline between individual and community experience of holiness in the Mariavite Old Catholic Church. These issues prompt reflection on questions about the universality of salvation, the question of damnation, eternal reward in heaven or eternal suffering, and reincarnation.

Keywords:

Mariavite Church Old Catholic, ecclesiology, soteriology, liturgy, canonization, ecumenism, reincarnation, pre-existence, messianism

Most read articles by the same author(s)

Tomasz Dariusz Mames, On the Beginnings of Mariavitism, the Vatican Archives and the Unknown Documents, and their (over-/re-/no-) Interpretation: H. Seweryniak, „Święte Oficjum a mariawici”, Płock 2014 , Theological Yearbook: Vol. 61 No. 2 (2019)

Download files

PDF (polish)

Citation rules

Mames, T. D. (2024). Inclusive ‘Holiness’: Selected Issues of Ecclesiology and Soteriology in the Mariavite Old Catholic Church. Theological Yearbook, 65(3), 601–645. https://doi.org/10.36124/rt.2023.23

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Anciberro, Jérôme. 2020. Presque saints! Canonisations ratées et autres causes délicates. Paris: Tallandier.

B.J. 2000. „Raszewo.” Mariawita 42 (4-9): 29. DOI: https://doi.org/10.3102/0013189X029001042

Bar, Joachim Roman, i Henryk Misztal. 1985. Postępowanie kanonizacyjne. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

„Bóg w Trójcy Świętej Jedyny.” 1907. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 1 (5): 65-69.

„Bóg w Trójcy Świętej Jedyny.” 1910. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 4 (42): 657-659.

Brewiarz Eucharystyczny czyli Święte Officyum ku czci Przenajśw. Sakramentu na wszystkie dni roku rozłożone. 1923. Płock: Przy Świątyni Miłosierdzia i Miłości.

Brewiarzyk Mariawicki. 2005. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Bruncz, Dariusz. 2019. „Anglikański prezent dla katolików i nie tylko – św. John Henry Newman.” Ekumenizm.pl. Dostęp: 2021.07.29. https://www.ekumenizm.pl/ekumenizm/na-swiecie/anglikanski-prezent-dla-katolikow-i-nie-tylko-sw-john-henry-newman/

Champion, François. 1991. „Recompositions du religieux.” W Sortie de siècle. La France en mutation (Collection « Essentiel »). Red. Jean-Pierre Durant, François-Xavier Merrien, 167-191. Paris: Éditions VIGOT.

Charkiewicz, Jarosław. 2015. Kult świętych w Kościele prawosławnym. Teologia, historia, formy, typologia. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.

Chrzanowski, Grzegorz. 2005. Zbawienie poza Kościołem. Filozofia pluralizmu religijnego Johna Hicka. Poznań: W drodze.

Comte-Sponville, André. 2011. Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga. Tłum. Elżbieta Aduszkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Czaczkowska, Ewa Katarzyna. 2019. Mistyczki. Historie kobiet wybranych. Kraków: Znak.

Doncœur, Paul. 1944. Conditions d’une renaissance liturgique populaire (La Clarté-Dieu XIV). Lyon: Les Éditions de l’Abeille.

Dwojnych, Andrzej i Rafał Łętocha 2021. W stronę Królestwa Bożego na Ziemi. Myśl społeczno-polityczna mariawitów polskich (Jagiellońskie Monografie Religioznawcze). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. DOI: https://doi.org/10.4467/K7246.45/21.21.15557

„Dzieło Miłosierdzia.” 1907. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 1 (18): 284-288.

„Dzieło Miłosierdzia.” 1975. Mariawita 17 (7-8): 4-7.

Gaume, Jean-Joseph. 2013. Catéchisme de Persévérance ou exposé historique, dogmatique, moral et liturgique de la Religion depuis l’orgine du monde jusqu’à nos jours. Tom 7. Cadillac: Éditions Saint-Remi.

Ginter, Władysław Stanisław. 2013. On będzie Jan. Powieść biograficzna. Rzgów: wydane staraniem własnym autora.

Gołębiowski, Sławomir. 2002. Św. Maria Franciszka Feliksa Kozłowska 1962-1921. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Grabowska, Urszula. 2008. „Mariawici i Żydzi – rzecz o pomocy.” Zagłada Żydów. Studia i materiały. Pismo badań nad zagładą Żydów IFiS PAN (4): 442-465. DOI: https://doi.org/10.32927/ZZSiM.282

Grad, Paweł. 2017. O pojęciu tradycji. Studium krytyczne kultury pamięci. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.

„Historya Maryawitów.” 1907. Maryawita 1 (14): 221-224. DOI: https://doi.org/10.1002/lipi.19070140905

I.W. 2000. „Świętość czy zwykłość?” Mariawita 42 (4-9): 20-21.

J. 1937. „Istota religji.” Głos Prawdy. Tygodnik Staro-Katolickiego Kościoła Marjawitów 3 (48): 377-379.

Janik-Borecka, Katarzyna. 2022. „Wezwania mariawickich świątyń w Polsce na tle dotychczasowych badań onomastycznych.” Roczniki Teologiczne 69 (4): 39-60. DOI: https://doi.org/10.18290/rt22694.3

Jaworska, Pelagia. 2001. „Święta, błogosławiona…” Mariawita 43 (4-6): 5-7.

Jemielita, Artur. 2019. „Mińsk Maz. Uroczystość parafialna.” Mariawita 61 (4-9): 70.

Kalendarz Liturgiczny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów [ścienny]. 2020. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kalendarz Liturgiczny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów [ścienny]. 2021. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kalendarz Liturgiczny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów [ścienny]. 2022. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kalendarz Marjawicki [ścienny]. 1947. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Karssen, Gien. 1986. A imię jej kobieta. Tłum. Małgorzata Ekert-Platajs. Warszawa: Zwiastun.

Kijas, Zdzisław Józef, red. 1998. Święci a pojednanie Kościołów. Święci łączą czy dzielą? (Biblioteka Ekumenii i Dialogu 4). Kraków: Wydawnictwo OO. Franciszkanów „Bratni Zew”/Wydawnictwo Papieskiej Akademii Teologicznej.

„Kościół Starokatolicki Mariawitów. Doktryna – prawo – sakramenty – moralność (1998 r.).” 2000. W Marcin Karas, Wyznania wiary i główne zasady doktrynalne. Katolicyzm, 186-194. Kraków: Wydawnictwo MEDIA-PRESS.

Kowalski, Jan Maria Michał. 1922. „Krótki życiorys i pierwotny tekst Objawień Mateczki.” W Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 81-316. Płock: Przy Świątyni Miłosierdzia i Miłości.

Kowalski, Jan Maria Michał. 1929. O rzeczywistej obecności Pana Jezusa w Komunii Świętej. Płock: Drukarnia Jana Rżysko.

Kowalski, Jan Maria Michał, i Feliksa Maria Franciszka Kozłowska. 2002. „O Łasce Bożej.” W Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 429-432. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kozłowska, Feliksa Maria Franciszka. 2002a. „Początek Zawiązku Zgromadzenia Kapłanów.” W Feliksa Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 5-33. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kozłowska, Feliksa Maria Franciszka. 2002b. „Uzupełnienia Objawień Mateczki z «Maryawity», z artykułu p.t. «Dzieło Miłosierdzia».” W Feliksa Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 54-68. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kozłowska, Feliksa Maria Franciszka. 2002c. „Wyjątki z Objawień w roku 1899 i 1900.” W Feliksa Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 34-55. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kozłowska, Feliksa Maria Franciszka. 2002d. „Rozmyślanie o poprawie życia.” W Feliksa Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 257-264. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kozłowska, Feliksa Maria Franciszka, i Roman Maria Jakub Próchniewski. 2002. „Uzupełnienie do Życia Duchownego.” W Maria Franciszka Kozłowska, Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, 388-429. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Krótki Katechizm. 1936. Płock: Drukarnia Jana Rżysko.

Krótki Katechizm Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. 2011. Płock: Wydawnictwo Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kuźba, Mariusz. 2016. „Proces rehabilitacyjny św. Joanny d’Arc (1450–1456).” Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego (36) 1: 169-187. DOI: https://doi.org/10.25167/sth.935

Leon XIII. 1903. Encyklika o Przenajświętszej Eucharystii. Tłum. Leon Gołębiowski. Warszawa: Wydawnictwo Księgarni M. Szczepkowskiego.

Longchaps de Bérier, Franciszek 2005. Czy poza Kościołem nie ma zbawienia? Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów.

Łęcka, Apolonia M. Serafina. 1936. „Duch Błogosławionej Marji Franciszki, Matki Naszej.” Głos Prawdy. Tygodnik marjawicki 2 (10): 74-75.

Mames, Tomasz Dariusz. 2009. Mysteria Mysticorum. Szkice z duchowości i historii mariawitów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Mames, Tomasz Dariusz 2022, Eucharystia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.

„Mariae Vita (Życie Maryi). Z opowiadań «Babci» i sióstr zakonnych.” 2007. W Święta Maria Franciszka i Jej Zgromadzenia zakonne we Wspomnieniach i Pamiętnikach, 59-149. Felicjanów: Wydawnictwo Kościoła Katolickiego Mariawitów.

„Mariae-Vita. Z pamiętników Ojca Jana Pierwszego Maryawity. Historia Maryawitów.” 2007. W Święta Maria Franciszka i Jej Zgromadzenia zakonne we Wspomnieniach i Pamiętnikach, 211-308. Felicjanów: Wydawnictwo Kościoła Katolickiego Mariawitów.

Miller, Grzegorz M. Dominik 2018. „Udział Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w zachowaniu polskości i budowaniu państwa polskiego po 1918 r.” Roczniki Teologiczne Warszawsko-Praskie (14): 137-143.

Missel Romain. 2005. Tournai: Edition Desclée-Mame.

Mszał Eucharystyczny dla Kapłanów Maryawitów. 1929. Płock: Przy Świątyni Miłosierdzia i Miłości.

Nawracała, Tomasz. 2017. „Teandryczność – klucz do zrozumienia eklezjologii chrystologii.” W Jezus Chrystus w świetle teologicznych kontrowersji wczoraj i dziś (Colloquia Disputationes, t. 38). Red. Bogusław Kochaniewicz, Adam J. Wojtczak, 187-199. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny.

„Niepokalana Marya Matka Boga.” 1907a. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 1 (7): 102-108.

„Niepokalana Marya, Matka Boga.” 1907b. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 1 (48): 761-764.

„Niepokalana Marya Matka Boga.” 1910. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 4 (9): 138-141.

Oficjum Świętej Miłości czyli Psałterz Ducha Przenajświętszego. 2022. Lipka: Parafia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Otto, Rudolf. 1999. Świętość. Tłum. Bogdan Kupis, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Próchniewski, Roman Maria Jakub. 1935. „P.T. Grudzie z powodu jego artykułu «Rozłam w Marjawityzmie».” Głos Prawdy. Tygodnik maryawicki 1 (1): 66-68.

Próchniewski, Roman Maria Jakub. 1948. „Idea ekumeniczna.” Kościół Powszechny 10-11 (6–7): 2-4.

Próchniewski, Roman Maria Jakub. 2009. „Pamiętnik Ojca Biskupa Jakuba.” W Ważniejsze dokumenty na temat mariawitów i mariawityzmu (1893-1902). Tom 1. Wybór i oprac. Edward Warchoł, 183-335. Radom: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.

„Przenajświętsza Eucharystya.” 1907. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 1 (28): 441-443.

„Przenajświętsza Eucharystya.” 1910. Maryawita. Czciciel Przenajświętszego Sakramentu 4 (16): 249-252.

Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej. 1937. „Czy zło może być wieczne?” Głos Prawdy. Tygodnik Staro-Katolickiego Kościoła Marjawitów 3 (1): 3-5.

Ptaszek, Robert T. 2009. „Nowa nadzieja czy kolejne zagrożenie? Alternatywne ruchy religijne z punktu widzenia socjologii.” Doctrina. Studia społeczno-polityczne (6): 245-254.

Romenko, Tatiana. 2000. „Być Marią czy Martą?” Praca nad sobą (19): 1-5.

Rudnicki, Konrad M. Paweł. 1994. „Posłowie” do Oni widzieli Chrystusa, Hillerdal, Gunnar i Berndt Gustafsson, oprac. Marek Sołek, 103-111. Kraków: Wydawnictwo SO.

Rudnicki, Konrad M. Paweł 2000a. „Czy dusza ludzka może istnieć poza ciałem?” Praca nad sobą (16): 9-15.

Rudnicki, Konrad M. Paweł. 2000b. „Dlaczego się rodzą źli ludzie.” Praca nad sobą (18): 9-20.

Rudnicki, Konrad M. Paweł. 2005. „Naśladowanie życia Maryi.” Praca nad sobą (38): 21-23.

Rudnicki, Konrad M. Paweł. 2008. „Słowo Boże a ludzkie.” Mariawita 50(1-3): 12.Rudnicki, Konrad M. Paweł, i Czesław Siepietowski. 1998. „Święci łączą czy dzielą? Perspektywa starokatolicka.” W Święci a pojednanie Kościołów. Święci łączą czy dzielą? (Biblioteka Ekumenii i Dialogu 4). Red. Zdzisław Józef Kijas, 83-89. Kraków: Wydawnictwo OO. Franciszkanów „Bratni Zew”/Wydawnictwo Papieskiej Akademii Teologicznej.

Rytuał Maryawicki wraz z katechizmem dla małych dzieci i dorosłych. 1926. Płock: Przy Świątyni Miłosierdzia i Miłości.

Sesboüé, Bernard 2004. Hors de l’Église pas de salut. Histoire d’une formule et problèmes d’interpretation. Paris: Desclée de Brouwer. DOI: https://doi.org/10.3917/etu.011.75

„Sobór Nicejski II [Dekret wiary].” 2003. W Dokumenty Soborów Powszechnych. Układ i oprac. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, tom 1, 331-341. Kraków: Wydawnictwo WAM.

„Stosunek Staro-Katolickiego Kościoła Maryawitów do innych wyznań (Stanowisko Kościoła urzędownie określone na Synodzie).” 1935. Głos Prawdy. Tygodnik maryawicki 1 (9): 69-70.

Szymkiewicz, Mateusz M. Felicjan. 2019a. „Nowa Sobótka. Uroczystość parafialna.” Mariawita 61 (4-9): 69.

Szymkiewicz, Mateusz M. Felicjan. 2019b. „Nowa Sobótka. Wspomnienie św. Rocha Wyznawcy.” Mariawita 61 (4-9): 71.

„Śmierć na stosie wielkiego chrześcijanina. Opowiadanie historyczne.” 1914. Kalendarz Maryawicki na rok zwyczajny 1914 (7): 91-94.

Tempczyk, Katarzyna. 2011. „Nowe przymierze uczynił Pan z nami…” Teologia Kościoła Katolickiego Mariawitów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Villeroché, Laurent de. 2021. L’Église fait l’Eucharistie, l’Eucharistie aussi fait l’Église. Un paradoxe en sacramentaire. Paris: Les Éditions du Cerf.

Vonier, Anschaire. 1947. L’Esprit et l’Épouse. Tłum. Louis Lainé i D.B. Limal. Paris: Les Éditions du Cerf.

W.P. [właść. Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej]. 1936a. „Ku czemu Polska idzie?” Głos Prawdy. Tygodnik marjawicki 2 (10): 73-74.

W.P. [właść. Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej]. 1936b. „Ku czemu Polska idzie?” Głos Prawdy. Tygodnik marjawicki 2 (14): 105-106.

W.P. [właść. Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej]. 1936c. „Ku czemu Polska idzie?” Głos Prawdy. Tygodnik Staro-Katolickiego Kościoła Marjawitów 2 (24): 177-178.

W.P. [właść. Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej]. 1937. „Słowo Boże.” Głos Prawdy. Tygodnik Staro-Katolickiego Kościoła Marjawitów 3 (19): 145-147.

W.P. [właść. Przysiecki, Wacław M. Bartłomiej]. 1938. „Rocznica przełomowej Kapituły.” Głos Staro-Katolicki. Tygodnik religijno-społeczny. Organ St.-Katolick. Kościoła Marjawitów w Polsce 1 (4): 53-55.

Warchoł, Edward. 1997. Starokatolicki Kościół Mariawitów w okresie II Rzeczypospolitej. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne.

„Wspomnienia s. [Zofii] Honoraty Klichowskiej”. [ca] 1954. Maszynopis. Red. tekstu Krzysztof Mazur. Archiwum Kościoła Katolickiego Mariawitów w Felicjanowie.