Argumentacja mariologiczna i hagiologiczna na rzecz współczesnej interpretacji teologicznej nauczania Magisterium Kościoła Katolickiego o śmierci jako skutku grzechu

Maciej Witała

doi:10.36124/rt.2022.08

Opublikowane: 2023-05-291

Tom 64 Nr 1 (2022)

Argumentacja mariologiczna i hagiologiczna na rzecz współczesnej interpretacji teologicznej nauczania Magisterium Kościoła Katolickiego o śmierci jako skutku grzechu

Maciej Witała

https://orcid.org/0000-0003-0516-9983

https://doi.org/10.36124/rt.2022.08

Abstrakt

W nauczaniu Magisterium Kościoła Katolickiego znajdujemy wypowiedzi sugerujące, że gdyby człowiek nie zgrzeszył, to byłby wolny od śmierci cielesnej. Stwierdzenie to może wydawać się sprzeczne z obserwacją, że śmierć biologiczna jest nieodłączną częścią życia. Obecnie wielu teologów rozwiązuje tę trudność za pomocą tezy, iż śmierć cielesna jest naturalna dla człowieka, ale po grzechu nabrała dla ludzkości innego charakteru. Silnym argumentem na rzecz takiej tezy jest katolicka wiara we Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny w interpretacji mortalistycznej, w powiązaniu z dogmatem o Jej Niepokalanym Poczęciu, a także świadectwa śmierci świętych doświadczanej jako przejście do życia wiecznego.

Słowa kluczowe:

grzech pierworodny, śmierć biologiczna, nieśmiertelność, Wniebowzięcie, Niepokalane Poczęcie, Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Witała, M. (2023). Argumentacja mariologiczna i hagiologiczna na rzecz współczesnej interpretacji teologicznej nauczania Magisterium Kościoła Katolickiego o śmierci jako skutku grzechu. Rocznik Teologiczny, 64(1), 247. https://doi.org/10.36124/rt.2022.08

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adomnan z Hy. 2010. "O miejscach świętych." W Do Ziemi Świętej: Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV-VIII w. Tłum. i oprac. Piotr Iwaszkiewicz, 244-310. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Anonim z Piacenzy. 2010. "Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej." W Do Ziemi Świętej: Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV-VIII w. Tłum. i oprac. Piotr Iwaszkiewicz, 206-236. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Bartnik, Czesław Stanisław. 2009. Dogmatyka Katolicka. Tom 1, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Bartnik, Czesław Stanisław. 2012. Dogmatyka katolicka. Tom 2, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Benedykt XVI. 2007. "Audiencja generalna 14 marca 2007: święty Ignacy z Antiochii." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/audiences/2007/documents/hf_ben-xvi_aud_20070314.html.

BF2001: Głowa, Stanisław, i Ignacy Bieda, red. 2001. Breviarium Fidei: Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła [wyd. IV wersji ze źródłami posegregowanymi tematycznie]. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.

BF2007: Bokwa, Ignacy, et al., red. 2001. Breviarium Fidei: Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła [wyd. III wersji ze źródłami posegregowanymi chronologicznie]. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.

Blaza, Marek. 2018. "Matka Boża w teologii prawosławnej." Studia Bobolanum 29 (1): 23-45. DOI: https://doi.org/10.30439/SB.2018.1.2

Boguszewski, Rafał. 2015. Kanon wiary Polaków. Komunikat z badań CBOS nr 29/2015. Warszawa: Fundacja Centrum Badań Opinii Społecznej.

Bourgeois, Henri, i Bernard Sesboüé, Paul Tihon. 2001. Historia dogmatów. Tom 3: Znaki zbawienia: sakramenty, Kościół, Najświętsza Panna Maria. Tłum. Piotr Rak. Kraków: Wydawnictwo M.

Bułgakow, Sergiusz. 1992. Prawosławie. Zarys nauki Kościoła Prawosławnego. Tłum. Henryk Paprocki. Białystok: Orthodruk/Warszawa:Formica.

Czekański, Marek, red. 2012. Jan Paweł II: Komentarz do ksiąg Starego Testamentu. Kraków: Wydawnictwo M.

DeiFil: Sobór Watykański I. 2004. "Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej «Dei Filius»." W Dokumenty soborów powszechnych. Tom 4: Lateran V, Trydent, Watykan. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, 889-911. Kraków: WAM.

Cignnelli, Lino. 1976. "Il prototipo giudeo-cristiano degli apocrifi assunzionisti." Studia Hierosolymitana 2: 250-277.

Dussault, Joseph. 2020. "Jesus’ Tomb opened: What did we learn so far?" The Christian Science Monitor, 1 listopada. Dostęp 2021.1.26. https://www.csmonitor.com/Science/2016/1101/Jesus-Tombopened-What-did-we-learn-so-far.

DV: Sobór Watykański II. 2002. "Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym «Dei verbum»." W Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył, 350-363. Poznań: Pallotinum.

Dzieńska, Dorota. 2018. "«Dziś ze mną będziesz w raju» (Łk 23, 43) – znaczenie wyrażenia para,deisoj na tle myśli judaistycznej." Tarnowskie Studia Teologiczne 37 (1-2): 213-229. DOI: https://doi.org/10.15633/tst.3259

Egeria. 2010. "Pielgrzymka do miejsc świętych." W Do Ziemi Świętej: Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV-VIII w. Tłum. i oprac. Piotr Iwaszkiewicz, 118-199. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Evdokimov, Paul. 1986. Prawosławie. Tłum. Jerzy Klinger. Warszawa: Instytut Wydawniczy "PAX".

Flis, Jan. 2011. List do Filipian: Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny: Nowy Testament 11). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.

Franciszek z Asyżu. 2009. "Pieśń słoneczna." W Pisma św. Franciszka z Asyżu. Teksty łacińskie i starowłoskie w polskim przekładzie. Oprac. Aristide Cabassi et al., 230-233. Kraków: Wydawnictwo OO. Franciszkanów "Bratni Zew".

Franciszek. 2014. "Przemówienie do członków Papieskiej Akademii Nauk z okazji odsłonięcia popiersia Benedykta XVI 27 X 2014." Dostęp 2021.1.26. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/ewolucja_27102014.html.

Grossi, Vittorino, et al. 2001. Historia dogmatów. Tom 2: Człowiek i jego zbawienie: stworzenie, grzech pierworodny, usprawiedliwienie i łaska, rzeczy ostateczne, etyka chrześcijańska: od "autorytetów" do Magisterium. Tłum. Piotr Rak. Kraków: Wydawnictwo M.

GS: Sobór Watykański II. 2002. "Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym «Gaudium et spes»." W Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył, 526-606. Poznań: Pallotinum.

HumGen: Pius XII. 1950. "Encyklika o pewnych fałszywych poglądach zagrażających wierze katolickiej «Humani generis»." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/pius-xii/en/encyclicals/documents/hf_p-xii_enc_12081950_humani-generis.html.

Ignatii. "Epitola ad Romanos." W Patrologiae cursus completus: Series Graeca. Red. Jacques Paul Migne, tom 5, 685-696. Paris: J.P. Migne Imprimerie Catholique.

Jan Paweł II. 1996. "Przemówienie do członków Papieskiej Akademii Nauk zebranych na sesji plenarnej poświęconej powstaniu i wczesnej ewolucji życia, 22 X 1996 r." Dostęp 2021.1.26. https://nauka.wiara.pl/doc/469395.Magisterium-Kosciola-wobec-ewolucji.

Jan Paweł II. 1997. "Audiencja generalna 25 VI 1997 r." Dostęp 2021.1.26. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/audiences/1997/documents/hf_jp-ii_aud_25061997.html.

Jan Paweł II. 1999. "Audiencja generalna 21 VII 1999 r." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/audiences/1999/documents/hf_jp-ii_aud_21071999.html.

Jan Paweł II. 2000. "Jubileuszowa pielgrzymka Jego Świątobliwości Jana Pawła II do Ziemi Świętej (20-26 marca 2000 r.). Anioł Pański, Jeruzalem, Niedziela 26 marca 2000 r." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/angelus/2000/documents/hf_jp-ii_ang_20000326_jerusalem.html.

KKK: Katechizm Kościoła Katolickiego. 2020 [z uwzgl. poprawek – corrigenda]. Poznań: Pallotinum.

Kochaniewicz, Bogusław. 2004. Zaśnięcie i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny w pismach dominikanów XIII wieku. Rzym: Nakł. B. Kochaniewicz.

Kochaniewicz, Bogusław. 2005. "Uwagi na temat łacińskiego apokryfu «Transitus Mariae» Pseudo-Józefa z Arymatei." Salvatoris Mater 7 (1): 263-287.

Ladaria Ferrer, Luis F. 1997. Wprowadzenie do antropologii teologicznej. Tłum. Arkadiusz Baron. Kraków: Wydawnictwo WAM.

LaudSi: Franciszek. 2015. "Encyklika «Laudato si'»." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/dam/francesco/pdf/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si_pl.pdf.

LG: Sobór Watykański II. 2002. "Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium»." W Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył, 104-166. Poznań: Pallotinum.

Matwiejuk, Kazimierz. 2008. "Duch Święty a Matka Boża w liturgii bizantyjskiej." Salvatoris Mater 10 (2): 207-237.

MCCh: Pius XII. 1943. "Encyklika «Mystici Corporis Christi»." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/pius-xii/en/encyclicals/documents/hf_p-xii_enc_29061943_mystici-corporis-christi.html.

Międzynarodowa Komisja Teologiczna. 1988. "Interpretacja dogmatów." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_1989_interpretazione-dogmi_pl.html.

Müller, Gerhard Ludwig. 2015. Dogmatyka katolicka. Tłum. Wiesław Szymona. Kraków: Wydawnictwo WAM.

MystEccl: Kongregacja Nauki Wiary. 1973. "Deklaracja o katolickiej doktrynie o Kościele przeciw niektórym współczesnym błędom «Mysterium Ecclesiae»." Acta Apostolicae Sedis 65: 396-408.

Napiórkowski, Stanisław Celestyn. 2001. "Dogmat o wniebowzięciu w 50. Rocznicę ogłoszenia." W Mariologia na przełomie wieków: Materiały z sympozjum zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne, Niepokalanów, 27-28 października 2000 roku. Red. Lucjan Balter i Piotr Lenart, 95-115. Częstochowa/Niepokalanów: Polskie Towarzystwo Mariologiczne.

Niemiecka Konferencja Biskupów. 1991. Katolicki katechizm dorosłych: Wyznanie wiary Kościoła. Tłum. Marek Węcławski. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha [na zlec. Sekretariatu Episkopatu Polski].

"Ostatnia choroba, zgon i pogrzeb Jana Pawła II." 2006. Tłum. Krzysztof Gołębiowski, red. Grzegorz Polak [Polskie tłumaczenie dodatku do Acta Apostolicae Sedis 97 z dn. 17 IV 2005]. Warszawa: Edipresse Polska S.A.

"Opis podróży z Bordeaux do Jerozolimy." 2010. W Do Ziemi Świętej: Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej IV-VIII w. Tłum. i oprac. Piotr Iwaszkiewicz 70-76. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Paciorek, Antoni. 2017. Drugi list do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny: Nowy Testament 8). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.

Papieska Komisja Biblijna. 2020. Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej. Tłum. Henryk Witczyk. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Papieska Komisja Bibliljna. 1909. "Dekret o historycznym charakterze trzech pierwszych rozdziałów Genesis." Acta Apostolicae Sedis 1: 567-569.

PG: Patrologiae cursus completus: Series Graeca. 1857-1866. Tomy 1-161. Red. Jacques Paul Migne et al. Paris: J.P. Migne Imprimerie Catholique.

Piotrowski, Eligiusz. 2019. "Kara wieczna a grzech pierworodny: Konieczność debaty." Verbum vitae 36: 285-314. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.3318

Pius IX. 1854. "Bulla «Ineffabilis Deus»." W BF2009: nry 524-528.

Pius XII. 1950. "Konstytucja Apostolska «Munificentissimus Deus»." Acta Apostolicae Sedis 42: 753-773.

Pius XII. 1953. "Encyklika «Fulgens corona»." Dostęp 2021.1.26. http://www.vatican.va/content/pius-xii/en/encyclicals/documents/hf_p-xii_enc_08091953_fulgens-corona.html.

Popowski, Remigiusz, tłum. i oprac. 2017. Biblia pierwszego Kościoła. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Rahner, Karl. 1987. Podstawowy wykład wiary: Wprowadzenie do pojęcia chrześcijaństwa. Tłum. Tadeusz Mieszkowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Pax".

Różycki, Ignacy. 1974. "Tradycja jako norma bliska: nowa interpretacja orzeczeń trydenckich w sprawie grzechu pierworodnego." Analecta Cracoviensia 5-6: 423-450. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.2694

Rumianek, Ryszard. 2001. "Rozumienie śmierci w Starym Testamencie." Warszawskie Studia Teologiczne 14: 29-35.

Sobór Trydencki. 1546. "Dekret o grzechu pierworodnym." W Dokumenty soborów powszechnych. Tom 4: Lateran V, Trydent, Watykan I. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. 2004, 235-241. Kraków: WAM.

Starowieyski, Marek, red. 2010. Apokryfy Nowego Testamentu. Ewangelie apokryficzne. Cz. 2: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Strus, Andrzej. 1984. "Legenda, tradycja i historia o zaśnięciu i wniebowzięciu NMP." Ruch Biblijny i Liturgiczny 37 (2): 127–139. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.1268

Teilhard de Chardin, Pierre. 1985. "Wprowadzenie do życia chrześcijańskiego." W Pierre Teilhard de Chardin, Zarys wszechświata personalistycznego i inne pisma. Tłum. i oprac. Mieczysław Tazbir i Konrad Waloszczyk, 149-170. Warszawa: Instytut Wydawniczy "PAX".

Tomasz z Celano. 2007. "Żywot drugi świętego Franciszka z Asyżu." W Źródła Franciszkańskie (XIII-XIV w.). Tom 3, oprac. Rafał Witkowski et al., 255-528. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

"Transitus Jana Teologa." 2010. W Apokryfy Nowego Testamentu: Ewangelie apokryficzne. Cz. 2: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi. Oprac. Marek Starowieyski et al., 799-809 Kraków: Wydawnictwo WAM.

"Transitus Józefa z Arymatei." 2010. W Apokryfy Nowego Testamentu: Ewangelie apokryficzne. Cz. 2: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi. Oprac. Marek Starowieyski et al., 810-816. Kraków: Wydawnictwo WAM.

"Transitus Melitona z Sardes." 2010. W Apokryfy Nowego Testamentu: Ewangelie apokryficzne. Cz. 2: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi. Oprac. Marek Starowieyski et al., 817-826. Kraków: Wydawnictwo WAM.

"Transitus R." 2010. W Apokryfy Nowego Testamentu: Ewangelie apokryficzne. Cz. 2: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi. Oprac. Marek Starowieyski et al., 782-798. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Tutaj, Andrzej. 2003. „Gaśnięcie świadomości. Starzenie się i obumieranie ludzkiego mózgu.” W Śmierć i wiara w życie pośmiertne w świetle nauk przyrodniczych i humanistycznych. Red. Marian Machinek, 27-30. Olsztyn: Hosianum.

Witała, Maciej. 2019. „Problematyka upadku i grzechu pierworodnego w świetle nauk przyrodniczych jako wyzwanie dla współczesnej teologii dogmatycznej i apologetyki.” Teologia w Polsce 13 (1): 199-223. DOI: https://doi.org/10.31743/twp.2019.13.1.12