Abstrakt

W tradycji prawosławnej bardzo mocno akcentuje się potrzebę życia sakramentalnego każdego członka Kościoła. Życie sakramentalne możliwe jest tylko i wyłącznie w Kościele, który jest mistycznym Ciałem Chrystusa i Bogoludzkim Organizmem, tj. życiem Boga w Człowieku i człowieka w Bogu. Kościół jest tajemnicą poznawalną dzięki wierze i dzięki uczestnictwu w jego życiu. „Przyjdź i zobacz” - stwierdza o. Sergiusz Bułgakow, gdyż dzięki doświadczeniu w wierze człowiek najbardziej poznaje, czym jest Kościół. Przyswojenie darów odkupienia dokonuje się za pośrednictwem Kościoła Chrystusowego. Dzięki św. Sakramentom, a w sposób szczególny dzięki św. Eucharystii Kościół – Kościół jawi się miejscem przemiany człowieka. Św. Cyryl Jerozolimski stwierdza, iż uczestnicy św. Eucharystii stają się jednością z Ciałem i Krwią Chrystusa, zaś św. Mikołaj Kabasilas stwierdza, iż Eucharystia jest momentem kulminacyjnym i dalej już nie można pójść i niczego bardziej świętego sobie wyobrazić, tylko po przyjęciu Eucharystii powinniśmy nauczyć zachowywać ten Skarb. Aby jednak stać się uczestnikiem Bożych Tajemnic człowiek musi odpowiednio przygotować się, narodzić się „z wody i Ducha” i „wejść do Kościoła”. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa członkami Kościoła stawali się w większości ludzie dorośli, którzy przyjmowali chrzest wówczas, kiedy przyswoili sobie prawdy wiary. Sakrament „wejścia do Kościoła” poprzedzał tzw. katechumenat. Katechumeni stopniowo byli wprowadzani w życie Kościoła za pośrednictwem specjalnych obrzędów tj. egzorcyzmów, udziału w modlitwach oraz nauczaniu w duchu Pisma Świętego. Był to okres bardzo intensywnego przygotowania do przeżywania misterium Paschy Chrystusowej. To przygotowanie miało w większości miało związek ze św. Liturgią. Przygotowanie w tradycji prawosławnej, również w obecnym czasie ma bardzo wielkie znaczenie. Jest ono nierozłącznym elementem każdego nabożeństwa i każdej służby Kościoła. Zadaniem tego przygotowania jest włączenie każdego członka w ten sposób, aby przemienić całe nasze życie i doprowadzić do wypełnienia w Królestwie Bożym. Zadaniem Kościoła jest przygotować do przeżywania przedsmaku Królestwa Bożego już tu i teraz na mocy aktu zbawczego dokonanego przez Jezusa Chrystusa. Kościół prawosławny realizując swą zbawczą misję troszczy się o każdego członka, poczynając od pierwszego dnia od jego narodzin. W obrzędzie pierwszego dnia Kościół prosi o błogosławieństwo dla matki i dziecka, aby pierwszy dzień życia stał się początkiem zbawienia. W obrzędzie dnia ósmego modlitwy skupione są na dziecku. Tu Kościół modli się prosząc o pieczęć światłości Bożej na nowonarodzonym i zachowanie od napaści złego mocą krzyża Chrystusowego. Nadanie zaś imienia dziecku podkreśla jego indywidualność i niepowtarzalności. Kolejno następuje akt katechumenatu, w którym mieści się obrzęd wypędzenia złych duchów (egzorcyzm). I nie jest to „przeżytek”, jak chcieliby niektórzy stwierdzić. Kościół mając świadomość i doświadczenie potwierdzające działanie ciemnych mocy demonicznych, chcących wyrządzić krzywdę człowiekowi, podkreśla istotę i konieczność tego obrzędu. W nim człowiek poprzez wyrzeczenie się odcina się i wypędza szatana Imieniem Bożym. Po tych aktach człowiek przystępuje do sakramentu chrztu. W Imię Św. Trójcy przy trzykrotnym zanurzeniu katechumen jest chrzczony. Chrzcielnica symbolizuje grób, zaś wynurzenie z wód chrzcielnych jest zmartwychwstanie. W wodach chrzcielnych człowiek umiera dla grzechu, rodząc się do życia świętego. Obleczony w Chrystusa bezpośrednio po chrzcie doświadcza „osobistej Pięćdziesiątnicy” w sakramencie bierzmowania „Pieczęć Ducha Świętego”. Następnie zgodnie z praktyką Kościoła pierwszych wieków jest prowadzony do Św. Eucharystii, która jest wypełnieniem. „Wejście do Kościoła” to przede wszystkim nowe życie, ale nie zwyczajnie lepsze życie, bardziej moralne lub pobożne, lecz zupełnie inne ontologicznie w porównaniu do poprzedniego. To nowe życie w Chrystusie, o którym mówi ap. Paweł: „Jeżeli umarliśmy z Chrystusem to wierzymy, że z Nim żyć będziemy”. (Rz 6,8)