Abstrakt

Samodzielność Italii Południowej pod względem eklezjalnym, wierność prawosławnym kanonom spowodowały napływ z Bizancjum dużej liczby duchowieństwa i mnichów. Greccy mnisi, którzy uciekli od arabskiej inwazji i ikonoklazmu na Półwysep Apeniński, odegrali dużą rolę w rozprzestrzenianiu bizantyjskich idei, tradycji liturgicznej i języka. Tak zwana misja historyczna monastycyzmu greckiego w Italii Południowej, która objęła również hierarchię kościelną i duchowieństwo, była wypełniana w okresie najwyższego jej rozkwitu – w IX, X i XI wieku. Monastery, które powstały w tym okresie, wyróżniały się swoją myślą teologiczną, filozoficzną i literacką, były prawdziwymi azylami dla tradycji nauk i humanizmu helleńskiego. Największy rozwój w tym czasie miała hymnografia italo-bizantyjska w twórczości Świętych Ojców – mnichów greckich. Żywot i dzieła tych italo-greckich świętych podkreślają misję historyczną elementu bizantyńskiego w Italii Bizantyjskiej, który niezależnie od okresu upadku stał się łącznikiem z Bliskim Wschodem. Podczas gdy do tego czasu Bizancjum tkwiło w nieustannej walce z muzułmanami, którzy oszczędzali imperium jedynie w prowincjach Italii, nie nanosząc w sensie politycznym wyraźnych szkód, to wraz z pojawieniem się Normanów sytuacja uległa radykalnej zmianie politycznej. Właśnie ten czynnik posłużył zanikaniu zjawiska greckiego monastycyzmu na południu Italii.