Popularność vs świętość: Przemiany rytuału pentekostalnego w kontekście zmiany kodów kulturowych i treści pieśni religijnych

Andrzej Migda

doi:10.36124/rt.2025.13

Opublikowane: 2025-12-281

Tom 67 Nr 2 (2025)

Popularność vs świętość

Andrzej Migda

https://orcid.org/0000-0001-8700-5514

https://doi.org/10.36124/rt.2025.13

Przemiany rytuału pentekostalnego w kontekście zmiany kodów kulturowych i treści pieśni religijnych

Abstrakt

Tekst podejmuje refleksję nad relacjami między „świętością” a „popularnością” w rytuałach zielonoświątkowych. Analizując zmiany w kulturze i hymnografii, praca prezentuje ewolucję muzyki ewangelikalnej, począwszy od tradycyjnych hymnów po nowoczesne formy chrześcijańskiej muzyki obrzędowej określanej przez wierzących mianem „muzyka uwielbieniowa”. Wpływ amerykańskiego ewangelikalizmu na polski pentekostalizm po 1989 roku prowadził w efekcie do zmian skutkujących w wielu przypadkach stopniową komercjalizacją kultu. Artykuł identyfikuje i analizuje obserwowane współcześnie w środowisku ewangelikalnych zielonoświątkowców zagrożenia związane z dominacją zespołów muzycznych nad tradycyjnymi symbolami religijnymi. Praca ukazuje, w jaki sposób dziedzictwo teologiczne usiłuje integrować się z nowoczesnością, korzystając z historycznej analizy, studiów przypadków oraz krytyki kulturowej.

Słowa kluczowe:

pentekostalizm, rytuał uwielbienia, komercyjna duchowość, Hillsong Church, celebrytyzm religijny, konflikty pokoleniowe, popularność, świętość

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Migda, A. (2025). Popularność vs świętość: Przemiany rytuału pentekostalnego w kontekście zmiany kodów kulturowych i treści pieśni religijnych. Rocznik Teologiczny, 67(2), 281–305. https://doi.org/10.36124/rt.2025.13

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abraham, Ibrahim. 2018. „Sincere Performance in Pentecostal Megachurch Music.” Religions 9 (6): 192. DOI: https://doi.org/10.3390/rel9060192

Augustyn, św. 2007. Wyznania. Tłum. Zygmunt Kubiak. Kraków: Znak.

Blume, Friedrich. 1975. Protestant Church Music. A History. London: Littlehampton Book Services Lt.

Bynum, Caroline Walker. 2002. „The Blood of Christ in the Later Middle Ages.” Church History 71 (4): 685–714. DOI: https://doi.org/10.1017/S0009640700096268

CBOS 2021: Centrum Badania Opinii Społecznej. 2021. „Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa.” Komunikat z badań 144. Dostęp 2025.02.25. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_144_21.PDF.

CBOS 2024P: Centrum Badania Opinii Społecznej. 2024. „Religijność w ostatnich dziesięcioleciach.” Komunikat z badań 50. Dostęp 2025.02.25. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_050_24.PDF.

Cox, Harvey. 1995. Fire from Heaven: The Rise of Pentecostal Spirituality and the Reshaping of Religion in the 21st Century. Reading: Addison-Wesley.

Drozdowicz, Jarema. 2022. „W co wierzy pokolenie Z? Transformacje religijności cyfrowej młodzieży.” Przegląd Religioznawczy 1 (283): 91–109.

Fennell, Marc. 2023. „I Left Pentecostalism 17 Years Ago. Now I’m Witnessing Others Make Their Own Exodus from Hillsong.” The Guardian, June 10. Dostęp 2025.02.25. https://www.theguardian.com/tv-and-radio/commentisfree/2023/jun/11/i-left-pentecostalism-17-years-ago-now-im-witnessing-others-make-their-own-exodus-from-hillsong.

Gajewski, Wojciech, i Jan Mirończuk, red. 2024. Pentekostalizm w Polsce historia i współczesność Ostrołęka/Warszawa: Wyższa Szkoła Teologiczno-Społeczna w Warszawie.

Grzywocz, Krzysztof. 2020. Patologia duchowości. Od niezdrowej religijności do dojrzałej wiary. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Hollenweger, Walter. 1998. „Pentecostalism’s Global Language.” Christianity Today 42 (January 12): 42–44.

„Hillsong: mroczna strona australijskiego kościoła.” 2022. Player.pl (Discovery+). Dostęp 2025.02.24. https://player.pl/playerplus/discovery-plus/hillsong-mroczna-strona-australijskiego-kosciola-odcinki,37497.

Ingalls, Monique M., i Amos Yong. 2015. The Spirit of Praise. Music and Worship in Global Pentecostal-Charismatic Christianity. University Park, PA: Penn State University Press. DOI: https://doi.org/10.1515/9780271070681

Jańczuk, Leszek. 2024. Chrześcijanie Wiary Ewangelicznej na Białostocczyźnie (1928–1988). Ostrołęka/Warszawa: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika/Wyższa Szkoła Teologiczno-Społeczna w Warszawie.

Jennings, Mark. 2014. Exaltation. Ecstatic Experience in Pentecostalism and Popular Music. Bern: Peter Lang International. DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0682-4

Keane, Webb. 2007. Christian Moderns. Freedom and Fetish in the Mission Encounter. Berkeley: University of California Press.

Lambert, Clifford Ernest, II. 2023. „Experiential Truth in Contemporary Worship Environments. The Role of Late Twentieth and Early Twenty-First Century Worship Music in the Spiritual Formation of Millennials.” Rozprawa doktorska, Liberty University. Dostęp: 2025.10.05. https://digitalcommons.liberty.edu/doctoral/4226/.

Migda, Andrzej. 2009. Wpływ nagrań koncertów wideo Praise&Worship na zmiany w strukturze nabożeństw pentekostalnych i mszy charyzmatycznych w Polsce. Kraków. „Ex Nichilo”.

Migda, Andrzej. 2010. Egzorcyzm pentekostalny. Warszawa. Dobry Skarbiec.

Migda, Andrzej. 2013. Mistycyzm pentekostalny. Kraków: Nomos.

Migda, Andrzej. 2024. „Osobliwości pentekostalnego doświadczenia wiary.” W Pentekostalizm w Polsce historia i współczesność. Red. Wojciech Gajewski i Jan Mirończuk, 375–390. Ostrołęka/Warszawa: Wyższa Szkoła Teologiczno-Społeczna.

Pasek, Zbigniew. 2004. Topika zbawienia w polskich kancjonałach ewangelikalnego protestantyzmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pasek, Zbigniew. 1992. Ruch zielonoświątkowy. Próba monografii. Kraków, Nomos.

„Pogłębiarka.” 2025. Google Play. Dostęp: 2025.02.25. https://play.google.com/store/apps/details?id=com.wojda.poglebiarka&hl=pl&gl=US&pcampaignid=pcampaignidMKT-Other-global-all-co-prtnr-py-PartBadge-Mar2515-1.

„Pogłębiarka.” 2020. Apple Store. Dostęp: 2025.02.25. https://apps.apple.com/us/app/pogłębiarka/id1550968285.

Pogłebiarka.pl. 2023. Dostęp: 2025.02.25. https://poglebiarka.pl.

Robins, Joel. 2003. „On the Paradoxes of Global Pentecostalism and the Perils of Continuity Thinking.” Religion 33: 221-231. DOI: https://doi.org/10.1016/S0048-721X(03)00055-1

Sawa, Przemysław. 2016. „Duchowość ewangelikalna – szansa dla ekumenizmu.” Studia Oecumenica 16: 253–275. DOI: https://doi.org/10.25167/so.3274

Siemieniewski, Andrzej. 2002. Ochrzczeni w jednym Duchu. Perspektywy integracji mistycyzmu pentekostalnego z duchowością katolicką. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.

Siemieniewski, Andrzej. Nd. „Prorocze uwielbienie.” Apologetyka. Serwis apologetyczny katolickie spojrzenie na wiarę. Dostęp: 2025.10.05. https://analizy.biz/apologetyka/index.php-option=com_content&task=view&id=923&Itemid=0.htm.

Spittler, Russell. 1995. „Spirituality, Pentecostal and Charismatic.” W Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movement, red. Stanley M. Burgess i Gary B. McGee. Grand Rapids: Zondervan: 1096-1102.

Synan, Vinson, red. 2006. Historia ruchu zielonoświątkowego i odnowy charyzmatycznej. Stulecie Ducha Świętego 1901-2001. Kraków/Szczecin: Wydawnictwo „A”.

Ślusarczyk, Dawid. 2006-2007. „Początki pieśni protestanckiej na przykładzie twórczości chorałowej Marcina Lutra.” Analecta Cracovienscia. Studia philosophico-theologica 38/39: 557–567.

Ślusarczyk, Dawid. 2013. „Muzyka w luterańskim zborze w pierwszych wiekach reformacji.” Pro Musica Sacra 11: 163–172. DOI: https://doi.org/10.15633/pms.561

Wagner, Tom. 2014. „Branding, Music, and Religion: Standardization and Adaptation in the Experience of the «Hillsong Sound».” W „Religions as Brands”. New Perspectives on the Marketization of Religion and Spirituality, red. Jörg Stolz i Jean-Claude Usunier, 59–73. London: Routledge.

Wilson-Dickinson, Andrew. 2007. Historia muzyki chrześcijańskiej. Warszawa: Vocatio.

Zieliński, Ariel. 2009. W okolice schizmy: Społeczności ewangelikalne wywodzące się z katolickiego ruchu charyzmatycznego. Kraków: Nomos.

Zieliński, Tadeusz, red. 2004. Ewangelikalny protestantyzm w Polsce XXI wieku. Katowice: Credo.

Zieliński, Tadeusz. 2013. Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.