Abstrakt

W prawosławnej ikonografii wizerunek Bogurodzicy zajmuje pierwsze miejsce po wyobrażeniach Jezusa Chrystusa i tworzy z nim harmonijną całość. Ikonografia Matki Bożej liczbą typów i wariantów przewyższa nawet liczbę ikon Zbawiciela. Chociaż badacze nie są w pełni zgodni co do systematyki ikon maryjnych, to odnosząc się do pierwowzorów wykonanych przez ewangelistę Łukasza i opierając się na tradycji cerkiewnej, założyć można, że istnieją trzy kluczowe typy: „Hodegetria”, „Eleusa” i „Orantka” oraz jeden umowny – „Akatyst”. Wśród nich „Hodegetria” zajmuje szczególne, uprzywilejowane miejsce. Ikony tego typu, wywodzące się z Cesarstwa Bizantyjskiego, największy rozkwit uzyskały na Rusi, skąd dotarły też na polskie ziemie. W prawosławnych świątyniach w Polsce znajduje się obecnie wiele ikon tego typu, wśród których do najbardziej znanych należy zaliczyć: Bielska, Białostocka, Chełmska, Iwerska ze św. Góry Grabarki, Supraska, Turkowicka, Leśniańska, Lubelska, Hajnowska „Radość Nieoczekiwana”, Rybołowska, Sanocka, Jabłeczyńska, Jaworska, Krasnostocka, Kożańska.