Cyrillic Early Printed Tetraevangelia issued in Kyiv in 1697 and 1712 – their liturgical tradition and original. Study of saints and feasts present in the menologia

Published: 2023-11-251

Versions

Vol. 65 No. 1 (2023)

Cyrillic Early Printed Tetraevangelia issued in Kyiv in 1697 and 1712 – their liturgical tradition and original. Study of saints and feasts present in the menologia

Jerzy Ostapczuk

https://orcid.org/0000-0002-7659-3936

https://doi.org/10.36124/rt.2023.01

Abstract

Ten Cyrillic early printed liturgical Tetraevangelia published by the Kyiv-Pechersk Lavra’s printing house can be divided into two groups. The first one comprises two unique editions issued in 1697 and 1712. These first two Kyiv Tetraevangelia were issued after the 1686 annexation of the Metropolitanate of Kyiv by the Moscow Patriarchate. This event resulted in the gradual loss of independence by Kyiv church tradition and bringing censorship of Muscovite authorities over the printing houses run in Kyiv and Chernihiv, fully introduced in 1720. A text-critical study of several Gospel fragments and paratexts (i.e., Prefaces to the Gospels and Lists of Chapter Titles) has proven that these first two Kyiv Gospel editions, beside their own textual readings, contain some variants confirmed only in Moscow Tetraevangelia issued in the 2^nd half of the 17^th century.

The Menologia, always placed at the end in Cyrillic early printed Tetraevangelia, contain some saints and feasts venerated only locally. These commemorations can help to find originals for printed and handwritten Gospels. The Menologia also shed some light on local liturgical tradition.

This publication focuses on textual variants and liturgical tradition represented by the Menologia of Cyrillic early printed Tetraevangelia. On their basis the original of the first two Kyiv Gospel editions printed in 1697 and 1712 was found, i.e., Moscow Tetraevangelion issued in 1688. It was also proven that these two Gospel editions reflect some locally venerated saints, omitted not only in all further Kyiv Tetraevangelia but in all other 108 researched sources.

Keywords:

early printed book, Tetraevangelion, Kyiv, 1697, 1712, liturgical tradition, original

Most read articles by the same author(s)

Jerzy Ostapczuk, The Inauguration of the Academic Year 2014-2015 in the Christian Academy of Theology in Warsaw , Theological Yearbook: Vol. 56 No. 2 (2014)

<< < 1 2 3

Download files

PDF (English) (polish)

Citation rules

Ostapczuk, J. (2023). Cyrillic Early Printed Tetraevangelia issued in Kyiv in 1697 and 1712 – their liturgical tradition and original. Study of saints and feasts present in the menologia. Theological Yearbook, 65(1), 7–32. https://doi.org/10.36124/rt.2023.01

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Âremenko, Maksym. 2017. Pered vyklykamy unifikaciї ta dyscyplinuvannâ. Kyїvs´ka pravoslavna metropoliâ u XVIII stoliti (Kyїvs´ke hrystyânstvo IV). L´viv: UKU.

Bendza, Marian. 2006. „Inkorporacja metropolii kijowskiej do patriarchatu moskiewskiego.” W Autokefalie Kościoła prawosławnego w Polsce. Red. Antoni Mironowicz, Urszula Pawluczuk, Piotr Chomik, 65-114. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.

Ćwikła, Leszek. 2006. Polityka władz państwowych wobec Kościoła prawosławnego i ludności prawosławnej w Królestwie Polskim, Wielkim Księstwie Litewskim oraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1344–1795. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Guseva, Aleksandra Alekseevna 2010. Svod russkih knig kirillovskoi pečati XVIII veka tipografij Moskvy i Sankt-Peterburga i universal´naâ metodika ih identifikacii. Moskva: Indrik.

Isaevič, Âroslav Dmitrevič. 2002. Ukraїn´ske knygovydannâ: vytoky, rozvytok, problemy. L´viv: Institut Ukrainoznastva imeni I. Krypâkevyča NAN Ukraїny.

Kagamlyk, Svitlana. 2020. „How Moscow colonized Kyiv-Pechersk Lavra. New pages to the history of the Ukrainian printing of the second half of the XVIIIth century.” Shidnoêvropejs´kij istoričnij visnik 15: 54-64.

Kaganov, Isak Âkovyč. 1959. Ukrains´ka knyga kincâ XVI-XVII stolit´. Narysy z istoriї knygy. Harkiv: Knyžkova Palata URSR.

Mironowicz, Antoni. 2006. „Metropolia kijowska w strukturze patriarchatu konstantynopolitańskiego (988–1685).” W Autokefalie Kościoła prawosławnego w Polsce. Red. Antoni Mironowicz, Urszula Pawluczuk, Piotr Chomik, 23-64. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.

Morozov, Oleksandr. 2012. „Cerkovni starožitnosti v ekspoziciї Muzeû ridkisnoї knygy biblioteki Nižins´kogo deržavnogo universitetu imeni Mykoly Gogolâ: naprestol´ne Êvangelie 1689 r. z Nižyns´kogo Blagoviŝens´kogo monastyrâ.” Nižyns´ka Starovyna 13 (16): 53-60.

Ogiênko, Ivan. 1925. Istoriâ ukraїns´kogo drukarstva. Tom 1: Istoryčno bibliografičnij oglâd ukraїns´kogo drukarstva XVI-XVIII v.v. L´viv: Naukovê Tovarystvo Imeni Ševčenka.

Ostapczuk, Jerzy. 2015. „Ewangelie czytane na wszelką potrzebę, różnorodne w cyrylickich starych drukach tetraewangelii.” W Zbrojne i ideologiczne konflikty w dawnym piśmiennictwie Słowian i ich echa w nowszej kulturze (Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne 11). Red. Marzanna Kuczyńska, Jan Stradomski, 105-120. Kraków: Scriptum.

Ostapczuk, Jerzy. 2017a. „Evangelie ot Marka v staropečatnyh izdaniâh četveroevangelij.” W Slavânskaâ Bibliâ v èpohu rannego knigopečataniâ. K 510-letiû sozdaniâ biblejskogo sbornika Matfeâ Desâtogo. Otv. red. Anatolij Alekseev, 357–367. Sankt-Peterburg: Institut russkoj literatury (Puŝkinskij Dom) RAN, Biblioteka Rossijskoj akademii nauk.

Ostapczuk, Jerzy. 2017b. „Rozważania o genezie jedynego cyrylickiego starego druku ewangeliarza pełnego (Kijów, 1707 rok).” Rocznik Teologiczny 59 (3): 425-468.

Ostapczuk, Jerzy. 2019. „Predisloviâ blažennogo Feofilakta Bolgarskogo k Evangeliâm v kievskih Evangeliâh tetr 1697 i 1712 gg.” W Venec hvaleniâ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia (Latopisy Akademii Supraskiej 10). Red. Marzanna Kuczyńska, 115-126. Białystok: Fundacja Oikonomos.

Ostapczuk, Jerzy. 2020. „Spisok glav Evangeliâ v staropečatnyh kirilličeskih bogoslužebnyh Evangeliâh tetr i ih otnošenie k rukopisnoj tradicii.” Slavia. Časopis pro slovanskou filologii 89 (2): 200-216.

Ostapczuk, Jerzy. 2021a. „Oglavlenie Evangeliâ ot Ioanna v staropečatnyh kirilličeskih bogoslužebnyh četveroevangeliâh.” Konštantínove listy 14 (2): 109-125.

Ostapczuk, Jerzy. 2021b. „Oglavleniâ Evangeliâ ot Luki v staropečatnyh kirilličeskih bogoslužebnyh Evangeliâh tetr. Tekstologičeskaâ harakteristika.” Rocznik Teologiczny 63 (1): 143-159.

Ostapczuk, Jerzy. 2022a. „Rukopisnoe Evangelie-tetr RGB sobr. E.E. Egorova (f. No 98) No 139 i ego staropečatnyj original. Issledovanie mesâceslovnyh pamâtei.” Rocznik Teologiczny 64 (2): 373-396.

Ostapczuk, Jerzy. 2022b. „Klasyfikacja typologiczna Menologionów w cyrylickich starych drukach liturgicznych Ewangelii tetr.” W Pol´za zelo velikaâ: sbornik naučnyh statej k 60-letiû Andreâ Vlagimiroviča Voznesenskogo. Otv. red. Nikolai Viktorovič Nikolaiev, 41-48. Sankt-Peterburg: Rossijskaâ nacionalnaâ biblioteka.

Ostapczuk, Jerzy. 2022c. „Staropečatnyj original rukopisnogo Evangeliâ tetr RGB Ed. Post. no 59 (1735-1736 gg.). Tekstologičeskoie issledovanie mesâceslova.” W Kompleksnaâ arheografiâ Moskovskogo universiteta: sbornik naučnyh statei (Trudy istoričeskoog fakul´teta MGU, Vyp. 208, Ser. II: Istoričeskie issledovaniâ 139). Red. Еlena Vladimirovna Voroncova, Dar´â Аleskandrovna Sundukova, 181–197. Moskva: Arhiv RAN / Arheodoksiâ.

Ostapczuk, Jerzy. 2023a. „Oryginał cyrylickich starych druków Ewangelii tetr wydanych w Poczajowie. Analiza świąt i świętych obecnych w menologionach.” Slavistica Vilnensis 68 (1): 10-23.

Ostapczuk, Jerzy. 2023b. „The Early Printed Cyrillic Tetraevangelion issued in Vilnius/Vievis in 1644 and its source. Research into the Saints and Feasts present in the Menologia.” Slavia [w druku].

Ostapczuk, Jerzy. 2023c. „Menologia of Cyrillic Early Printed Liturgical Tetraevangelia issued in Vilnius.” Knygotyra 80: 116-146.

Ostapczuk, Jerzy, i Wiktor Wysoczański, Janusz Tadeusz Maciuszko, Jerzy Tofiluk. 2020. „Kratkie žitiâ Evangelistov v kirilličeskih staropečatnyh Evangeliah tetr i ih proishoždenie.” Konštantínove Listy 13 (1): 126-143.

Polovnykova Svitlana Oleksandrivna, i Ihor Sytyj. 1998. Kolekciâ kyrylyčnyh starodrukiv iz zibrannâ Černigiv´skogo istoryčnogo muzeû im. V. V. Tarnovs´kogo: Katalog (Naukovo-dovidkovi vidannâ z istoriї Ukraїni 44). Kyїv: In-t ukr. arheografiї ta džereloznastva im. M.S. Gruševs´kogo NAN Ukraїny.

Popov, Aleksei Vasil´evič. 2013. Pravoslavnye russkie akafisty (Liturgičeskaâ Biblioteka). Moskva: Izdatel´stvo Moskovskoi Patriarhii Russkoi Pravoslavnoi Cerkvi.

Subtelny, Orest. 1980. „Russia and the Ukraine: The Difference that Peter I Made.” The Russian Review 39 (1): 1-17.

Titov, Fedor Ivanovič. 1918a. Titpografiâ Kyivo-Pečerskoj lavry. Istoričeskij očerk. T. 1: 1606-1616-1721. Kyiv: Tipografiâ Kyivo-Pečerskoj Uspenskoj Lavry.

Titov, Fedor Ivanovič. 1918b. Priloženiâ k pervormu tomu Izsledovaniâ zaslužennogo Professora protoiereâ Feodora Titova: Tipografiâ Kyivo-Pečerskoj Lavry. Istoričeskij očerk. Kyiv: Tipografiâ Kyivo-Pečerskoj Uspenskoj Lavry.

Ûrina, Lûdmyla. 2005. Naprestol´ni Êvangeliї XVI-XVIII stolit´ u zibranni Nacional´nogo Kyêvo-Pečers´kogo istoryko-kul´turnogo zapovidnyka. Katalog. Kyїv: KVIC.

Zapasko, Akim Prohorovič, i Âroslav Dmitrevič Isaevič. 1981. Pamâtniki knižnogo iskustva. Katalog staropečatnyh knig izdannyh na Ukraine. Kniga 1 (1574-1700). L´vov: Viša Škola.

Zernova, Antonina Sergeevna. 1958. Knigi kirillovskoi pečati izdannye v Moskve v XVI-XVII vekah. Svodnyj katalog. Moskva: Gos. ordena. Lenina B-ka SSSR. im. V.I. Lenina / Otdel redkih knig.

Żurawińska, Zofia, i Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew. 2004. Katalog druków cyrylickich XV-XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa.