Abstrakt

Człowiek jest zwieńczeniem aktu stwórczego Boskiej Trójcy. Stworzony na obraz Boga „człowiek jest ludzkim obliczem Boga” - stwierdza św. Grzegorz z Nyssy. Posiada swoje źródło w Bogu, jego zaś istnienie odzwierciedla Boga. Realizacja jego człowieczeństwa możliwa jest wyłącznie w jedności ze Stwórcą, poza Nim człowiek traci zdolność realizacji swego powołania i sens istnienia. Zgodnie z prawosławną myślą teologiczną, człowiek, aby móc wniknąć w to Boskie życie, musi przy pomocy wysiłku wolnej woli i wiary oraz łaski Bożej zjednoczyć się mistycznie z Chrystusem i zostać żywym członkiem Jego Ciała, co dokonuje się dzięki Duchowi Świętemu. Miłość Boga, mówi ap. Paweł, wpływa do serc wierzących poprzez Ducha Świętego (Rz 5,5). On uobecnia Zmartwychwstałego Chrystusa w Kościele wraz z Jego zbawczymi aktami, uświęcającymi człowieka i cały kosmos. Uczestnictwo chrześcijanina w zbawczym misterium Chrystusowym jest darem osobowym, dobrowolnie przyjmowanym przez człowieka. Akty zbawcze Chrystusa stają się aktami Kościoła, a tym samym każdego wierzącego dzięki osobowemu darowi, który jest udzielany przez Ducha Świętego. Człowiek już teraz ma możliwość stać się uczestnikiem wiecznego Królestwa Bożego, które dla tego świata jest jeszcze tylko następującym. Duch Święty zstępując na nas i zamieszkując w nas, daje nam Tego, Czyim Życiem On jest. Takim jest dar Ducha Świętego, sens naszej osobowej Pięćdziesiątnicy w sakramencie świętego bierzmowania. Przez Ducha i w Duchu Świętym wierzący w Chrystusa stali się Kościołem, a Kościół miejscem działalności Ducha Świętego. „Gdzie bowiem Kościół, tam i Duch Boży; a gdzie Duch Boży tam Kościół i wszelka łaska. Duch bowiem jest Prawdą”. Prawidłowa pneumatologia, co bardzo mocno podkreśla prawosławie, jest możliwa jedynie wówczas, kiedy ściśle wiąże się z prawidłowo rozumianą trynitologią. Pierwsza Osoba Trójcy, Bóg Ojciec jest Źródłem Boskości, Przyczyną lub Zasadą dwóch pozostałych Osób. On jest więzią jedności tych Trzech – jeden jest Bóg, ponieważ jeden jest Ojciec. „Jedność stanowi Ojciec, od którego i do którego biegnie swym torem porządek Osób” stwierdza św. Grzegorz Teolog. Ojciec, Syn i Duch Święty stanowią jedną Istotę, lecz między Osobami Boskimi istnieje zróżnicowanie. Żadna z Osób jednak nigdy nie działa oddzielnie od dwóch pozostałych, ale wszystkie Hipostazy zawsze łącznie. Każda z trzech Osób posiada nie jedną trzecią Boskości, ale całą Boskość w jej Pełni. Kiedy Duch Święty przychodzi, aby zamieszkać w nas, czyni nas siedzibą Trójcy Świętej, gdyż nie da się oddzielić Boskości Ducha od Ojca i Syna. Poprzez zstąpienie Ducha Świętego Trójca Święta zamieszkuje w nas, przebóstwiając, udzielając nam swych niestworzonych energii, swojej chwały i Boskości, wiecznej Światłości, do której jesteśmy powołani.